ΔΙΑΛΕΞΗ: “Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ” – LECTURE: “THE SKY OF THE ANCIENT PEOPLE”

«Ο ουρανός των αρχαίων»
Διάλεξη στο Αμφιθέατρο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου
 Δευτέρα 26 Ιουνίου, ώρα 18:00

Όλος χαρά ο θείος Oδυσσέας κι αγαλλίαση,
με πρίμο αγέρι σήκωσε τα πανιά, κάθισε στο τιμόνι
και το κυβέρνησε με τέχνη.
Ύπνος δεν έπεσε στα βλέφαρά του, αλλά κοιτούσε συνεχώς την Πούλια,
τον Bουκόλο που δύει αργά, την Άρκτο που τη λεν κι Aμάξι·
δεν φεύγει από τη θέση της γυρίζοντας, μόνο παραμονεύει
τον Ωρίωνα, και μόνη αυτή δεν λέει να πέσει στα λουτρά του Ωκεανού.
H Kαλυψώ η θεόμορφη τον είχε ορμηνέψει,
αυτό το αστέρι πάντοτε να το ’χει ποντοπορώντας στο ζερβό του χέρι.
Ομήρου Οδύσσεια, ε 297-306 (μετάφραση Δ. Ν. Μαρωνίτη)

 Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, στο πλαίσιο των συνοδευτικών δράσεων
που πλαισιώνουν την περιοδική επετειακή έκθεση «Οδύσσειες», συνεχίζει
τη σειρά διαλέξεων που αναλύουν με διεπιστημονικές προσεγγίσεις πτυχές
των μυθικών ταξιδιών, όπως περιγράφονται στο έπος της Οδύσσειας,
με την ομιλία του Δρ Μάνου Κιτσώνα «Ο ουρανός των αρχαίων».
Η ομιλία θα φωτίσει τις ιδέες και τις γνώσεις των αρχαίων για το Σύμπαν,
αντλώντας υλικό και έμπνευση από την ομώνυμη παράσταση του Νέου
Ψηφιακού Πλανηταρίου του Ιδρύματος Ευγενίδου. Από τους αρχαίους
Αιγύπτιους και τους  Μινωίτες ναυτικούς μέχρι τον Θαλή τον Μιλήσιο,
την κλασική εποχή και την ελληνιστική Αίγυπτο οι εντυπωσιακές
ανακαλύψεις των αρχαίων για τον ουρανό και τον κόσμο που μας
περιβάλλει έβαλαν τα θεμέλια της  σύγχρονης επιστήμης και της
Κοσμολογίας. Πώς ξεκίνησε η “απελευθέρωση” της μελέτης των
φυσικών φαινομένων από τις προκαταλήψεις και τις δεισιδαιμονίες
των αρχαίων λαών και πώς άρχισε η μελέτη τους με ορθολογική
μέθοδο; Με αφορμή την αναπαράσταση του ουρανού της εποχής
του Οδυσσέα που παρουσιάζεται στην έκθεση για τα 150 χρόνια
του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου «Οδύσσειες», θα παρουσιαστεί
επίσης ο τρόπος που πλοηγήθηκε ο Οδυσσέας στα θαλασσινά του
ταξίδια σύμφωνα με τον Όμηρο και γιατί ο ουρανός την εποχή του
ήταν διαφορετικός από τον σημερινό.

Ο Μάνος Κιτσώνας είναι Διευθυντής του Ευγενιδείου
Πλανηταρίου από το 2014. Πήρε μέρος σε όλα τα στάδια της
δημιουργίας του Νέου Ψηφιακού Πλανηταρίου και στην επίβλεψη
και παραγωγή περισσότερων από 30 παραστάσεων του Πλανηταρίου
από το 2003 μέχρι σήμερα, ενώ συχνά παρουσιάζει τεχνικά
και επιστημονικά θέματα σχετικά με τα Πλανητάρια και τη Διαστημική
τεχνολογία. Είναι μέλος του Συμβουλίου του Διεθνούς Συλλόγου
Πλανηταρίων (IPS) και Πρόεδρος της Επιτροπής Βραβείων του.

Τηγανόσχημο πήλινο σκεύος με πλούσιο εγχάρακτο διάκοσμο.
Συνδεόμενες σπείρες συμβολίζουν πιθανόν την αφρισμένη  θάλασσα,
την οποία διαπλέει κωπήλατο πλοίο και ψάρι.
Από το νεκροταφείο της Χαλανδριανής στη Σύρο, 2800-2300 π.Χ.
(φάση Κέρου – Σύρου).
Η χρήση του παραμένει απροσδιόριστη.
Κατά μία άποψη τα τηγανόσχημα σκεύη χρησίμευαν ως όργανα
ναυσιπλοϊας και αστρονομικών παρατηρήσεων.