National Archaeological Museum – Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

 

 

 

 

English belowVideo follows

 

«Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Διαδρομές με τους γνώστες της αρχαίας τέχνης.» 

Πώς παρουσιάζεις σε λίγα λεπτά ένα μεγάλο μουσείο παγκόσμιας ακτινοβολίας;
Πώς οδηγείς τον νέο επισκέπτη στις ατέλειωτες συλλογές του;
Με ποιο τρόπο μετατρέπεις μια απλή περιήγηση σε ένα συναρπαστικό ταξίδι στο χρόνο;

Σύμφωνα με έρευνα κοινού που διεξήχθη το 2018 από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο  το 87% των επισκεπτών του προέρχεται από το εξωτερικό ενώ το 13% από την  Ελλάδα.  Αξιοσημείωτη είναι η ελάχιστη εξοικείωσή τους με το Μουσείο καθώς στη συντριπτική τους πλειονότητα (80%) έρχονται εδώ για πρώτη φορά. Ο χρόνος της παραμονής τους συνήθως δεν ξεπερνά τις δύο ώρες.

Τι προσφέρει ο νέος οδηγός;
Ο οδηγός  έχει προσαρμοστεί στο χαρακτήρα και τις απαιτήσεις του μέσου επισκέπτη, εκείνου που έρχεται για πρώτη φορά στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και επιθυμεί να αποκομίσει σε δύο ώρες τα μέγιστα οφέλη: να θαυμάσει από κοντά τα γνωστότερα έργα, να ανακαλύψει νέα, να πλησιάσει τις αρχαίες κοινωνίες, να νοιώσει ότι ταξιδεύει στο χρόνο έχοντας δίπλα του έναν αξιόπιστο συνταξιδιώτη.

Οι 19  συνοδοιπόροι που αναλαμβάνουν το ρόλο του «προσωπικού οδηγού»  είναι αρχαιολόγοι, ειδήμονες σε διαφορετικές εποχές της Ελληνικής αρχαιολογίας, με βαθιά γνώση στις συλλογές του μουσείου και μεγάλη εμπειρία στην παρουσίαση αρχαιολογικών θεμάτων στο ευρύτερο κοινό. Η επιστημονική συμμετοχή τους στο συλλογικό αυτό έργο χαρακτηρίζεται από την πρωτοτυπία των κειμένων και το ιδιαίτερο, προσωπικό ύφος. Πρόκειται για μια γνήσια και αφιλοκερδή συμβολή που απευθύνεται νοητά στον κάθε δυνητικό επισκέπτη προσφέροντας μια σύντομη, ανεπιτήδευτη και οπωσδήποτε ουσιαστική γνωριμία με επιλεγμένα εκθέματα.  

Τα 88 έργα που παρουσιάζονται στον οδηγό προέρχονται από 14 διαφορετικές συλλογές  του μουσείου και μεταφέρουν σημαντικές πληροφορίες για τον αρχαίο κόσμο, ξεκινώντας από τις προϊστορικές κοινωνίες και καταλήγοντας στις οργανωμένες πόλεις του ελληνικού πολιτισμού. 

Η σύλληψη του νέου οδηγού και η επιλογή ανάμεσα στα 11.000 έργα της μόνιμης έκθεσης, διαδικασία ιδιαίτερα απαιτητική, πραγματοποιήθηκε από την υπογράφουσα με κύριο γνώμονα μια ουσιαστική, πολυδιάστατη και ζωντανή περιήγηση στις διάφορες πολιτισμικές περιόδους. Μοναδικά έργα τέχνης αλλά και αντικείμενα καθημερινής χρήσης, αναθήματα σε ιερά, κτερίσματα τάφων, αγάλματα θεών και ηρώων, μυθολογικές σκηνές, τεκμήρια ιστορικά αλλά και αρχαία έργα που αφηγούνται ανθρώπινες ιστορίες, εκθέματα που αναδεικνύουν πτυχές της κοινωνικής και πολιτικής οργάνωσης των αρχαίων πόλεων, ποικιλία θεμάτων και υλών στοχεύουν να προσφέρουν γνωστικές εμπειρίες, να διεγείρουν συναισθήματα, να ανασύρουν μνήμες και να συναρπάσουν το ευρύτερο κοινό.

Έχοντας επίγνωση των διαφορετικών αισθητικών και αξιακών κριτηρίων αλλά και των ποικίλων ενδιαφερόντων ο οδηγός δίνει έμφαση στην εναλλακτική ανάγνωση και στη δυνατότητα του επισκέπτη να προσανατολιστεί στις συλλογές και να σχεδιάσει ο ίδιος τις δικές του διαδρομές με βάση τις προσωπικές του προτιμήσεις. Για το λόγο αυτό δομείται με βάση τη χωροταξία του μουσείου. Οι συλλογές διακρίνονται σε εκείνες του  ισογείου και του ορόφου. Η συνεχής αρίθμηση των αρχαίων αντικειμένων παρακολουθεί τη διαδοχή των αιθουσών και των προθηκών. Γενικές φωτογραφίες του χώρου και των συλλογών, κάτοψη του μουσείου και κατόψεις κάθε αίθουσας με σημειωμένη τη θέση των εκθεμάτων  διευκολύνουν την  διακίνηση του επισκέπτη και επιτρέπουν την άμεση πρόσβαση.  Δύο ευρετήρια στο τέλος του οδηγού, ευρετήριο αρχαίων έργων, καθώς και ευρετήριο ονομάτων, θεμάτων και υλών δίνουν την ευκαιρία μιας εξατομικευμένης προσέγγισης.  Ανατρέχοντας σ’ αυτά ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να αναζητήσει έργα, να επιλέξει ειδικότερα θέματα και να διαμορφώσει τις δικές του διαδρομές με βάση τις προσωπικές προσδοκίες, τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα και το χρόνο που επιθυμεί να αφιερώσει.


«Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Διαδρομές με τους γνώστες της αρχαίας τέχνης.» 

Ο νέος οδηγός των 272 σελίδων  προσφέρει μια πανοραμική εικόνα στις συλλογές του μουσείου και παρουσιάζει 88 επιλεγμένες αρχαιότητες με γλαφυρά κείμενα, εντυπωσιακές  εικόνες, κατατοπιστικές κατόψεις και βοηθητικά ευρετήρια. Σχεδιάστηκε με στόχο να βελτιώσει την μουσειακή εμπειρία και να αναδείξει τις πολλαπλές δυνατότητες μιας ποιοτικής επίσκεψης.  Να περιορίσει την αμηχανία του αγνώστου, τη σύγχυση της δυσνόητης πληροφορίας, την σωματική εξάντληση  της πολύωρης περιήγησης. Να δώσει στον αναγνώστη βασικές πληροφορίες για το χώρο και την κατανομή των συλλογών. Να κρατήσει το νήμα της Αριάδνης και να προσφέρει μια αξέχαστη περιήγηση στις  συλλογές ενός μοναδικού στο είδος του μουσείου.
Μια έκδοση του ΟΔΑΠ που μπορείτε να προμηθευτείτε στο πωλητήριο του ΕΑΜ στην τιμή των 12 ευρώ. 
Ως επιστημονική επιμελήτρια της έκδοσης, οφείλω θερμές ευχαριστίες στους συγγραφείς και στους συναδέλφους της Διεύθυνσης Εκδόσεων και Ψηφιακών Εφαρμογών του ΟΔΑΠ που υποστήριξαν με καρδιά και γνώση την επιστημονική εγκυρότητα του εγχειρήματός μας.

 

“Joining the ancient art experts on a journey
through the National Archaeological Museum.”

How do you present in a few minutes a large, world-class museum? How do you lead the new visitor to its endless collections? How do you turn a simple tour into an exciting journey through time?

According to a recent visitor research, 83% are foreign tourists and 17% are Greeks. A noteworthy aspect of this study that influenced the design of this guidebook is visitors’ minimal familiarity with the National Archaeological Museum, as the sweeping majority visit it for the first time. The typical dwell time does not exceed two hours.

What does the new guidebook have to offer?

The new guidebook has been adjusted to the character and demands of the average visitor, who comes to the National Archaeological Museum for the first time and wishes to reap the rewards within a two-hour visit:  to admire up close the most famous works, discover new ones, approach ancient societies, and feel that he has embarked on a journey through time, accompanied by a reliable fellow traveller.

The 19 travel partners who become your personal guide are archaeologists, experts in different periods of Greek archaeology, with profound knowledge of the Museum Collections and great experience in presenting archaeological subjects to the public. Their scholarly participation in this collective work is characterized by the originality of their texts and the distinct, personal style. It is a genuine, unselfish contribution conceptually addressed to every potential visitor, offering a brief, unpretentious and undeniably essential acquaintance with selected exhibits.

The 88 works presented here come from the 14 different Collections of the Museum, conveying significant pieces of information about the ancient world, starting with prehistoric societies and culminating in the organized cities of Greek culture. The selection among the 11,000 displays of the permanent exhibition, a particularly demanding process, was made by the editor of this book aiming to provide a substantial, multidimensional and vivid tour of the various cultural periods. Unique artworks, but also objects of everyday use, votive offerings in sanctuaries, grave goods, statues of gods and heroes, mythological scenes, historical evidence as well as ancient artefacts that recount human stories, exhibits that highlight aspects of the social and political organization of ancient cities, and a variety of themes and materials intend to offer cognitive experience, arouse emotions, evoke memories and fascinate the general public.

Being fully aware of the different aesthetic and value criteria but also the diverse interests of visitors, this guidebook places emphasis on alternative reading and the ability of visitors to orientate towards the Collections and plan their own routes relying on their personal preferences. Therefore, the guidebook is structured in accordance with the Museum’s spatial planning. The collections are divided into those of the ground floor and those on the upper storey. The continuous numbering of the ancient objects adheres to the succession of rooms and display cases. General view photographs of the space and the collections, a floor plan of the Museum and separate floor plans of each room in which the position of the exhibits is marked facilitate the visitors’ circulation and allow direct access. Two indices at the end of the guidebook, of ancient works and of names, themes and materials enable a personalized approach. By referring to them, visitors can search for works, select specific topics and plan their own routes depending on their personal expectations, special interests and the time they wish to dedicate.

“Joining the ancient art experts on a journey through the National Archaeological Museum.”

The new 272-page guidebook offers a panoramic view of the museum’s collections and presents 88 selected antiquities with rich text, impressive images, informative floor plans and helpful indices.

It was designed to improve the museum experience and highlight the multiple possibilities of a quality visit. To reduce the embarrassment of the unknown, the confusion caused by incomprehensible information, and the physical exhaustion resulting from the visit’s long hours.

It intends to provide readers with basic information about the museum space and the arrangement of its collections and, furthermore, to act as Ariadne’s thread offering a memorable tour around the collections of a museum that is unique in its kind.   

An edition by the Hellenic Organization of Cultural Resources Development (H.O.C.RE.D.) that you can buy from the NAM shop for only 12 euros.

As the scientific editor of the publication, I owe warm thanks to the authors and to the colleagues of the Directorate of Publications and Digital Applications of H.O.C.RE.D. who supported our project.

Museum moments – Μουσειακές στιγμές

[English follows – Video at the end]

Περιοδική έκθεση «Οδύσσειες». Πλοήγηση στον ουρανό της εποχής του Οδυσσέα από τον Διευθυντή του Ευγενιδείου Πλανηταρίου Δρ. Μάνο Κιτσώνα. 26.6.2017. Periodic exhibition “Odysseys”. Navigation in the sky of Odysseus’s time by the Director of the Eugenides Foundation Planetarium Dr. Manos Kitsonas. 26.6.2017

Τι κάνει ένα μουσείο ελκυστικό;

Ποια μηνύματα εκπέμπει στην κοινωνία;
Πώς επικοινωνεί με τους επισκέπτες;
Με ποιο τρόπο μετατρέπει μια περιοδική έκθεση σε ένα συναρπαστικό ταξίδι στο χρόνο;
Αυτά και άλλα παρόμοια ερωτήματα με απασχόλησαν για πολλά χρόνια
και συνεχίζουν να απασχολούν τους επαγγελματίες των μουσείων σε όλο τον κόσμο.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η εκπομπή «博物馆对话录制 – Museum Dialogue Transcription»  της Κινεζικής Τηλεόρασης (China Central Television) στην Απαγορευμένη Πόλη, The Palace Museum, Beijing (16.9.2018) στην οποία συμμετείχα μαζί με άλλους συναδέλφους από την Κίνα και τη Γαλλία.

Το θέμα της ημέρας ήταν: “Understand” Museums και οι κεντρικές ερωτήσεις διατυπώθηκαν ως εξής:
Central Questions
公众如何看懂博物馆?
博物馆又该如何让公众看懂?
博物馆在社会中到底扮演怎样的角色?
如何才能成为世界性博物馆?
Πώς θα πρέπει το κοινό να αντιλαμβάνεται ένα μουσείο;
Τι μπορεί να κάνει ένα μουσείο για να γίνει κατανοητό στο κοινό;
Τι ρόλο παίζει ένα μουσείο στην κοινωνία;
Πώς γίνεται ένα μουσείο παγκόσμιο;

Στο σύντομο βίντεο που ακολουθεί αποτυπώνονται μερικές σκέψεις μου σχετικά με τα παραπάνω ερωτήματα και τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε στην εποχή μας τα μουσεία. Δημιουργήθηκε με τα δικά μου απλά μέσα  (smartphone) μετά από πρόσκληση της DeeGee Lester, Προέδρου του Hellenic Institute of Cultural Diplomacy – USA, προκειμένου  να συμμετέχω στη δράση Daughters of the Muses – Women’s History Month |3 /2023, μαζί με άλλες 11 τιμώμενες γυναίκες από τις Ηνωμένες Πολιτείες της  Αμερικής και την Ελλάδα που έχουν δραστηριοποιηθεί σε διάφορους τομείς του πολιτισμού.

 [  https://www.facebook.com/HICDUSA ]

Εκφράζω και από αυτή τη θέση τις θερμές μου ευχαριστίες προς την DeeGee Lester και το  Hellenic Institute of Cultural Diplomacy – USA για την τιμή και τη χαρά να μοιραστώ με το Αμερικανικό κοινό όμορφες μουσειακές στιγμές από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.


Periodic exhibition “The Countless Aspects of Beauty”

What makes a museum attractive?

What messages does it send to society?
How does it communicate with visitors?
How does it turn a periodical exhibition into a fascinating journey through time?
These and other similar questions have occupied my mind for many years and continue to preoccupy museum professionals around the world.

A typical example is the show «博物馆对话录制 – Museum Dialogue Transcription» by China Central Television in the Forbidden City, The Palace Museum, Beijing (16.9.2018) in which I participated together with other colleagues from China and France.

The topic was “Understand” Museums and the central questions were formulated as follows:
Central Questions
公众如何看懂博物馆?
博物馆又该如何让公众看懂?
博物馆在社会中到底扮演怎样的角色?
如何才能成为世界性博物馆?
How should the public understand a museum?
What can a museum do to let the public understand it?
Exactly what a role does a museum play in society?
How to become an international museum?

The following short video shows some of my personal thoughts on the above questions and the way we perceive museums in our time. It was created by using simple means (my smartphone) after the invitation of DeeGee Lester, President of the Hellenic Institute of Cultural Diplomacy – USA to participate in the action Daughters of the Muses – Women’s History Month |3 /2023, together with 11 other honored women from USA and Greece who have been active in various fields of culture.
Ι would like to express my sincere thanks to DeeGee Lester and Hellenic Institute of Cultural Diplomacy – USA for the honor and pleasure of sharing beautiful museum moments at the National Archaeological Museum with the American public.

THE NEW NATIONAL ARCHAEOLOGICAL MUSEUM

Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ
THE ARCHITECTURAL DESIGN FOR THE EXPANSION OF THE NATIONAL ARCHAEOLOGICAL MUSEUM

Τα γραφεία David Chipperfield Architects του Βερολίνου και Αλεξάνδρου Τομπάζη της Αθήνας εξελέγησαν ομόφωνα στον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο από τη διεθνή κριτική επιτροπή. Η πρόταση παρουσιάστηκε στην Αίθουσα του Βωμού στις 15 Φεβρουαρίου 2023 παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.

David Chipperfield Architects Berlin and Alexandros Tombazis & Associates Architects were unanimously selected in the competition for the National Archaeological Museum in Athens by the International Evaluation Committee. The proposal was presented in the Hall of the Altar on the 15th February 2023 in the presence of Prime Minister of Greece Kyriakos Mitsotakis.

Αποχαιρετισμός στον Βαγγέλη Παπαθανασίου – Farewell to Vangelis Papathanassiou

Μεγάλος!
Λάτρευε την αρχαία Ελληνική τέχνη, επανειλημμένα εκδήλωσε την αγάπη του για το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και πρόσφερε τη μουσική του στις «Οδύσσειες» και τις «Αμέτρητες όψεις του Ωραίου».
…παρ᾽ Ἠελίοιο πύλας καὶ δῆμον ὀνείρων…

A great musician and composer!
He was fond of ancient Greek art, repeatedly expressed his love for the National Archaeological Museum and offered his music in “Odysseys” and “The Countless Aspects of Beauty in Ancient Art”.
…παρ᾽ Ἠελίοιο πύλας καὶ δῆμον ὀνείρων…

Γνωστές και Άγνωστες Νίκες. Της Ιστορίας της Τέχνης και της Ζωής. Known and Unknown Nikai. In History, Art and Life.

Γνωστές και Άγνωστες Νίκες.
Της Ιστορίας της Τέχνης και της Ζωής.

Η νέα έκδοση του Οργανισμού Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων συμπληρώνει το μεγάλο επετειακό αφιέρωμα για τις διαχρονικές Νίκες των Ελλήνων.  Περιέχει εμπεριστατωμένα δοκίμια που συμβάλλουν σε μια σφαιρική εικόνα ενός γοητευτικού και ανεξάντλητου θέματος.  Παρουσιάζονται γνωστές και άγνωστες Νίκες της αρχαιότητας,  έργα γλυπτικής, κοροπλαστικής, αγγειογραφίας, μεταλλοτεχνίας, νομισματικής, κοσμηματοτεχνίας και μικροτεχνίας.

  • Θαυμαστά χρυσελεφάντινα έργα  που έχουν χαθεί και  τα αγγίζουμε με τη βοήθεια της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, όπως τα χρυσελεφάντινα αγάλματα του Ολύμπιου Δία και της Αθηνάς Παρθένου.
  • Έργα περίφημα και αριστουργηματικά που κρατούν μέχρι σήμερα καλά κρυμμένα μυστικά, όπως η Νίκη της Σαμοθράκης.
  • Νίκες θριαμβικές που στήθηκαν για να τιμήσουν σημαντικά ιστορικά γεγονότα, όπως το άγαλμα Νίκης που κατασκευάστηκε μετά τη μάχη του Μαραθώνα προς τιμή του πολέμαρχου Καλλιμάχου.
  • Νίκες ευφρόσυνες και γιορταστικές, όπως οι όμορφες   ανάγλυφες μορφές στη ζωφόρο του θωρακίου της Αθηνάς Νίκης.
  • Νίκες φτερωτές που επιστέφουν δοξαστικά τις στέγες των ναών ως ακρωτήρια, όπως εκείνες στο Ηφαιστείο και στο ναό του Άρεως της Αθηναϊκής Αγοράς.
  • Νίκες πολεμικές ή πολιτικές για ειδικότερες ιστορικές στιγμές, όπως η Νίκη του γλύπτη Παιωνίου που ανέθεσαν οι Μεσσήνιοι και οι Ναυπάκτιοι, σύμμαχοι των Αθηναίων μετά την νίκη κατά των Λακεδαιμονίων στη Σφακτηρία (425 π.Χ.). 
  • Νίκες αγωνιστικές, λατρευτικές ή πολεμικές, που μεταφέρουν το μήνυμά τους στην λαμπρή επιφάνεια αργυρών και χρυσών νομισμάτων.
  • Νίκες που επιδρούν στη σύλληψη της ρωμαϊκής  Victoria και υμνούν το αυτοκρατορικό μεγαλείο της Pax Romana.
  • Νίκες που μεταμορφώνονται στον άγγελο της παλαιοχριστιανικής τέχνης και κρατούν τον σταυρό και την σφαίρα της οικουμένης.
  • Νίκες που «συναντήθηκαν» με καλλιτέχνες της νεότερης εποχής,  όπως ο Γιαννούλης Χαλεπάς και ο Salvador Dali.
  • Νίκες σε μελανόμορφα και ερυθρόμορφα αγγεία, Νίκες μικρογραφικές σε πηλό, χαλκό και χρυσό,  σε κοσμήματα και λύχνους,  με ποικίλο περιεχόμενο, μυθολογικό, πολεμικό, αθλητικό, λατρευτικό, γαμήλιο, ερωτικό,  εσχατολογικό. Νίκες που συνόδευσαν ως ελπιδοφόρα υπόσχεση καλοτυχίας τα όνειρα και τις προσδοκίες των ανθρώπων στις προσωπικές, μικρές ή μεγάλες προκλήσεις της καθημερινότητας, στην αναζήτηση της ερωτικής ευτυχίας,  στην κατάκτηση της επίγειας ολοκλήρωσης και στην επιβράβευση στο επέκεινα με το έπαθλο της αιωνιότητας.
  •  Και τέλος πολλές κρυφές και αδημοσίευτες Νίκες, όπως η Νίκη των Μεγάρων  που προσμένουν να αναδυθούν από τα άδυτα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΜΑΡΙΑ ΛΑΓΟΓΙΑΝΝΗ-ΓΕΩΡΓΑΚΑΡΑΚΟΥ
ΝΙΚΕΣ – ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ
Αρχαίες Νίκες. Σημειολογικές προσεγγίσεις για δύο επετειακές εκθέσεις
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΝΤΕΡΜΑΛΗΣ
Το άγαλμα της Νίκης του Καλλιμάχου
ΜΑΡΙΑ ΤΟΛΙΑ-ΧΡΙΣΤΑΚΟΥ
Από τον ποιητικό λόγο στην εικόνα. Η Νίκη και τα σύμβολά της στην εικονογραφία των αρχαϊκών και κλασικών χρόνων
ΧΡΥΣΑΝΘΗ ΤΣΟΥΛΗ
Θεοί Νικηφόροι. Τα λατρευτικά χρυσελεφάντινα αγάλματα του Ολύμπιου Δία και της Αθηνάς Παρθένου
ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ ΛΕΒΕΝΤΗ
O γλυπτός διάκοσμος του ναού της Αθηνάς Νίκης και του θωρακίου του.
Οι αθηναϊκές νίκες στη μνημειώδη τέχνη του 5ου αι. π.Χ.
ΟΛΓΑ ΠΑΛΑΓΓΙΑ
Η Νίκη του Παιωνίου
ANDREW STEWART
Η Νίκη στην Αγορά;
ΟΛΓΑ ΠΑΛΑΓΓΙΑ
Η Νίκη της Σαμοθράκης
ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΕΣΠΙΝΗΣ
Τα αγάλματα του Θεοχάρη Ρέντη
ΑΛΙΚΗ ΜΟΥΣΤΑΚΑ
Η Νίκη στην εικονογραφία των αρχαίων ελληνικών νομισμάτων
ΔΗΜΗΤΡΗΣ Σ. ΣΟΥΡΛΑΣ
Η Νίκη του Αυτοκράτορα. Τα αγάλματα Νικών από τη Βιβλιοθήκη του Αδριανού
ως μέσο προβολής της δύναμης και της αυτοκρατορικής ιδεολογίας
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΓΟΥΛΑΚΗ-ΒΟΥΤΥΡΑ
Dali – Χαλεπάς σε μια απροσδόκητη συνάντηση με μια αρχαία Νίκη
ΝΙΚΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΥΛΛΟΓΕΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΑΒΡΟΝΙΔΑΚΗ
Η Νίκη των αδύτων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου
ΣΑΠΦΩ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΥ – ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΧΑΤΖΗΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ
Μικρά καλλιτεχνήματα σε χαλκό, φορείς μεγάλων μηνυμάτων…
Νίκες σε έργα της Συλλογής Μεταλλοτεχνίας του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου
ΧΡΥΣΑΝΘΗ ΤΣΟΥΛΗ
Το χρονικό μιας περιπλάνησης. Η Νίκη από τα Μέγαρα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΜΑΡΙΑ ΧΙΔΙΡΟΓΛΟΥ
Νίκες για το παρόν και το επέκεινα.
Ειδώλια, λύχνοι και κοσμήματα με μορφή Νίκης από τις Συλλογές του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου
ΒΑΝΤΑ ΠΑΠΑΕΥΘΥΜΙΟΥ
Νίκη – Victoria. Οι Νίκες των ρωμαϊκών χρόνων στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΕΠΕΤΕΙΑΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΤΗΣ ΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ
ΜΙΑ ΤΡΙΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΕΣ ΝΙΚΕΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΔΟΚΙΜΙΩΝ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Επετειακό αφιέρωμα
της Νίκης και της Ελευθερίας

Ο πλούσια εικονογραφημένος τόμος των 428 σελίδων (21Χ29) συμπληρώνει το μεγάλο επετειακό αφιέρωμα της Νίκης και της Ελευθερίας. Δύο εκθέσεις  παρουσιασμένες ως ένα σπονδυλωτό αφήγημα με σημειολογικό σύνδεσμο τη μορφή της Νίκης και τρεις συνοδευτικές εκδόσεις αφιερώθηκαν σε κορυφαίους σταθμούς της ιστορίας του ελληνικού έθνους: Την επέτειο των  200 χρόνων από την  Ελληνική Επανάσταση του 1821 και τη συμπλήρωση 2.500 χρόνων από την μεγαλειώδη αντίσταση των Ελλήνων στις Θερμοπύλες και τη Σαλαμίνα.

Η πρώτη επετειακή έκθεση «Δι’ αὐτὰ πολεμήσαμεν – Αρχαιότητες και Ελληνική Επανάσταση», συνοδεύτηκε από μεγάλο επιστημονικό κατάλογο (https://all4nam.com/2021/03/10/1821-publication/ )με δοκίμια που φωτίζουν  εκλεκτικά πτυχές της πολυσήμαντης σχέσης των αρχαιοτήτων με την Ελληνική Επανάσταση. Μετά τη λήξη της προσφέρεται σε δεκάλεπτη  βιντεοταινία https://youtu.be/RZSVC3NhzoA και σε ψηφιακή προβολή 360°: https://www.namuseum.gr/vr_21/.  

Το εγερτήριο μήνυμα της Νίκης και της Ελευθερίας διαμορφώνει το ιδεολογικό υπόβαθρο και της δεύτερης επετειακής έκθεσης «Οι Μεγάλες Νίκες. Στα Όρια του Μύθου και της Ιστορίας», η οποία παρακολουθεί την αλληλουχία των ιστορικών γεγονότων από τον Μαραθώνα μέχρι τις Πλαταιές (490-479 π.Χ.) μέσα από σπάνια αρχαιολογικά ευρήματα και μοναδικά επιγραφικά μνημεία. Η έκθεση συνοδεύτηκε από μεγάλο επιστημονικό κατάλογο (https://all4nam.com/2021/03/09/nikai-anniversary-edition-1/)και μετά τη λήξη της παρουσιάζεται επίσης σε δεκάλεπτη βιντεοταινία https://www.youtube.com/watch?v=1ArdELnRDDg και σε ψηφιακή προβολή 360°: https://www.namuseum.gr/oi-megales-nikes-sta-oria-toy-mythoy-kai-tis-istorias-psifiaki-periigisi/ .

Θερμές ευχαριστίες οφείλω στο Δ.Σ. του Οργανισμού Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων καθώς και στη Διεύθυνση Εκδόσεων και Ψηφιακών Εφαρμογών του Οργανισμού, και ιδιαίτερα στην προϊσταμένη, κ. Ελένη Κώτσου, στην αρχαιολόγο κ. Βίκυ Κρεββατά και στον ταλαντούχο γραφίστα κ. Στέλιο Σκουρλή. Τέλος, ευχαριστώ θερμά όλους τους συγγραφείς που αγκάλιασαν με θέρμη το εγχείρημα και συνέβαλαν με τη γνώση και τα εμπεριστατωμένα δοκίμιά τους στην αρτιότητα του έργου.

Known and Unknown Nikai.
In History, Art and Life.

The new edition of the Hellenic Organization of Cultural Resources Development, as its title promises, helps build up a comprehensive picture of a subject that remains inexhaustible. Known and unknown Nikai of antiquity are presented: works of sculpture, coroplastic art, vase painting, metalworking, numismatics, jewellery and minor arts. Exquisite chryselephantine works which have long gone but, through the aid of the ancient Greek literature, we are enabled to touch —splendid works, true masterpieces, that keep to this day their secrets undisclosed. Triumphant Nikai set up to celebrate significant historical events, military or political Nikai commemorating less important local incidents; superb Nikai that decorate Greek and foreign museums, miniature Nikai which the hurried museum visitor usually fails to notice. Finally, numerous Nikai secreted in the deep recesses of museums waiting to unveil themselves.

CONTENTS

PREFACES
INTRODUCTION
MARIA LAGOGIANNI-GEORGAKARAKOS
Ancient Nikai. Semiological approaches to two anniversary exhibitions
NIKAI – THE MESSAGE
DIMITRIS PANDERMALIS
The statue of Nike of Kallimachos
MARIA TOLIA-CHRISTAKOU
From poetic word to image. Nike and her symbols in the iconography of the Archaic and Classical period
CHRYSANTHI TSOULI
Victory-bringing (Nikephoroi) Gods. The chryselephantine cult statues of Olympian Zeus and Athena Parthenos
IPHIGENEIA LEVENTI
The sculptural decoration of the temple of Athena Nike and its parapet.
The Athenian victories in monumental art of the 5th c. BC
OLGA PALAGIA
The Nike of Paionios
ANDREW STEWART
Nike in the Agora?
OLGA PALAGIA
The Nike of Samothrace
ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΕΣΠΙΝΗΣ
Τα αγάλματα του Θεοχάρη Ρέντη
ALIKI MOUSTAKA
Nike in the iconography of ancient Greek coins
DIMITRIS S. SOURLAS
The Emperor’s Nike. The Nike statues in Hadrian’s Library as a means
of promoting power and imperial ideology
ALEXANDRA GOULAKI-VOUTYRA
Dali – Chalepas in an unexpected encounter with an ancient Nike
NIKAI FROM THE COLLECTIONS OF THE NATIONAL ARCHAEOLOGICAL MUSEUM
CHRISTINA AVRONIDAKI
Nike secreted in the storerooms of the National Archaeological Museum
SAPPHO ATHANASOPOULOU – ALEXANDRA CHATZIPANAGIOTOU
Small bronze artworks, bearers of great messages
Nikai from the Metalwork Collection of the National Archaeological Museum
CHRYSANTHI TSOULI
Chronicle of a journey. The Nike of Megara at the National Archaeological Museum
MARIA CHIDIROGLOU
Nikai for the present and beyond.
Figurines, lamps and jewels in the form of Nike from the Collections of the National Archaeological Museum
VANDA PAPAEFTHYMIOU
Nike – Victoria. Roman Victoriae at the National Archaeological Museum
ANNIVERSARY TRIBUTE TO VICTORY AND FREEDOM
A TRILOGY OF EDITIONS ABOUT THE DIACHRONIC VICTORIES OF THE GREEKS
NOTES
BIBLIOGRAPHY

Anniversary Tribute to Victory and Freedom

The richly illustrated volume of 428 pages completes the anniversary events that celebrate Victory (Nike) and Freedom (Eleutheria). Two exhibitions taking the form of a modular narrative, with the figure of Nike serving as their semiological link, accompanied by three publications, were dedicated to milestones in the History of the Greek nation: The bicentennial of the Greek War of Independence of 1821 and the 2500th anniversary of the magnificent resistance of the Greeks at Thermopylae and Salamis.

The first anniversary exhibition titled “These are what we fought for – Antiquities and the Greek War of Independence” presents aspects of the trajectory of modern Hellenism towards Freedom. The exhibition was accompanied by a voluminous scholarly catalogue (https://all4nam.com/2021/03/10/1821-publication/) with essays that eclectically shed light onto the polysemantic relationship between antiquities and the Greek War of Independence. The exhibition was made available in a ten-minute video https://youtu.be/RZSVC3NhzoA as well as a 360o virtual tour https://www.namuseum.gr/vr_21/ after it ended.

The wake-up call of Victory and Freedom formulated the ideological background of the second anniversary exhibition “Glorious Victories. Between Myth and History” which keeps track of the sequence of historical events from the Battle of Marathon to the Battle of Plataea (490-479 BC) through rare archaeological finds and unique epigraphic monuments.  

The large scholarly catalogue (https://all4nam.com/2021/03/09/nikai-anniversary-edition-1/) published for this anniversary exhibition involves thoroughly documented essays on the major historical events and specialized contributions that discuss aspects of the iconography and symbolisms of Nike.

The exhibition was made available in a ten-minute video: https://www.youtube.com/watch?v=1ArdELnRDDg and a 360o virtual tour: https://www.namuseum.gr/oi-megales-nikes-sta-oria-toy-mythoy-kai-tis-istorias-psifiaki-periigisi/.

For this publication, I am grateful to the Board of Directors of the Cultural Resources Management and Development Organization as well as the Department of Publications of the Organization and particularly its Director Mrs. E. Kotsou and its members Mrs. V. Krevvata and Mr. S. Skourlis. Finally, I would like to extend my gratitude to the authors who wholeheartedly embraced the undertaking and contributed with their knowledge and exhaustive essays to the excellence of this book.

The books are available from the Hellenic Organization of Cultural Resources Development (57, Panepistimiou Str, 10564 Athens - Contact information:  politiria@tap.gr) and its shop at the National Archaeological Museum.

The Greek newspaper Kathimerini on the book trilogy:

“These are what we fought for…Antiquities and the Greek War of Independence”. Colloquium “Zweihundert Jahre griechische Revolution und die Altertumswissenschaften”  at the University of Augsburg

Presentation via Zoom in the context of the colloquium “Zweihundert Jahre griechische Revolution und die Altertumswissenschaften”  at the University of Augsburg – Philologisch-Historische Fakultät – Klassische Archäologie.   

I would like to express my sincere thanks to Professor Natascha Sojc as well as  Professor Gregor Weber for the excellent scientific organization of an evening dedicated to the Greek Revolution of 1821 and the antiquities. I also express my admiration and appreciation for the participants, their knowledge and high educational level. Thank you for your active participation and I wish you all the best!

Παρουσίαση στο πλαίσιο τoυ προγράμματος διαλέξεων “Zweihundert Jahre griechische Revolution und die Altertumswissenschaften” του Αρχαιολογικού Τμήματος του Πανεπιστημίου του ΄Αουγκσμπουργκ Γερμανίας. Εκφράζω και από αυτή τη θέση τις θερμές μου ευχαριστίες στην καθηγήτρια κ.  Natascha Sojc και στον καθηγητή κ. Gregor Weber για την άψογη επιστημονική διοργάνωση, μιας βραδιάς αφιερωμένης στην Επανάσταση του 1821 και στις Ελληνικές Αρχαιότητες. Εκφράζω επίσης τον θαυμασμό και την εκτίμησή μου για τους συμμετέχοντες, τις γνώσεις και το υψηλό τους πνευματικό επίπεδο. Σας ευχαριστώ για την ενεργή συμμετοχή σας και σας εύχομαι καλή συνέχεια!

Η Αθήνα στις φλόγες – Athens in flames

Η παράδοση μιας πόλης στη φωτιά αποτελούσε στην αρχαιότητα έκφραση έσχατης εκδίκησης του εχθρού. Τι γνωρίζουμε για την καταστροφή της Αθήνας από τον Ξέρξη;  Πώς βίωσαν οι Αθηναίοι την μεγάλη δοκιμασία;
Το άρθρο του Σάκη Ιωαννίδη στην εφημερίδα “Η Καθημερινή” ιχνηλατεί τις δραματικές ώρες πριν την μεγάλη νίκη στη Σαλαμίνα,  αναζητεί τα στοιχεία που οδήγησαν στην ανάκαμψη της Αθήνας και επιχειρεί να συνδέσει όψεις από το παρελθόν με τις πρόσφατες καταστροφικές πυρκαγιές. Περισσότερα για το θέμα μπορείτε να βρείτε στον κατάλογο της έκθεσης “Οι Μεγάλες Νίκες. Στα ‘Ορια του  Μύθου και της Ιστορίας.”  ΕΠΕΤΕΙΑΚΗ ΚΑΙ ΜΟΝΑΔΙΚΗ – A UNIQUE ANNIVERSARY EDITION

The surrender of a city to fire was in ancient times an expression of the ultimate revenge of the enemy. What do we know about the destruction of Athens by Xerxes? How did the Athenians experience the great ordeal?
The following newspaper article in Greek language by Sakis Ioannidis traces the dramatic hours before the great victory in Salamis, seeks out the elements that led to the recovery of Athens and explores the similarity of aspects from the past with the recent destructive fires. You can find more on this subject in the exhibition catalogue “Glorious Victories. Between Myth and History” available also in English language.  ΕΠΕΤΕΙΑΚΗ ΚΑΙ ΜΟΝΑΔΙΚΗ – A UNIQUE ANNIVERSARY EDITION

ΠΑΡΑΚΑΛΩ ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΟΣ
ΚΑΙ ΞΑΝΑ ΚΛΙΚ ΓΙΑ ΜΕΓΕΘΥΝΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΓΝΩΣΗ

kathimerini-fires

ΜΙΚΡΟ ΒΙΝΤΕΟ ΓΙΑ ΜΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΕΠΕΤΕΙΟ – A SHORT VIDEO FOR A GREAT ANNIVERSARY

200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση

Αγαπητοί φίλοι,
Το 2021 αποτελεί ένα σημαντικό ορόσημο για τον Ελληνισμό, καθώς σηματοδοτεί τη συμπλήρωση 200 χρόνων από την έναρξη της Επανάστασης του 1821 εναντίον της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.  Η Ελλάδα, επίσημη πολιτεία, μουσεία και πολιτιστικοί οργανισμοί τιμούν την μεγάλη αυτή επέτειο με ποικιλία δράσεων και διοργανώσεων. Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο συμμετέχει στις εκδηλώσεις με τη διοργάνωση της έκθεσης «Δι’ αὐτὰ πολεμήσαμεν. Αρχαιότητες και Ελληνική Επανάσταση» που παρουσιάζει όψεις από την ιστορική πορεία του νεότερου Ελληνισμού προς την Ελευθερία. Η έκθεση εγκαινιάστηκε στις 11-2-2020 και συνοδεύτηκε από μεγάλο επιστημονικό κατάλογο  με δοκίμια που φωτίζουν εκλεκτικά πτυχές της πολυσήμαντης σχέσης των αρχαιοτήτων με την Ελληνική Επανάσταση:  https://all4nam.com/2021/03/10/1821-publication/
Μετά τη διάλυσή της η έκθεση παρουσιάζεται σε ψηφιακή προβολή  σε 360°: https://www.namuseum.gr/vr_21.

Για τους φίλους του all4nam κοινοποιώ σήμερα εδώ μια δεκάλεπτη βιντεοταινία που δημοσιεύτηκε στο κανάλι YouTube του ΥΠΠΟΑ. Ο τίτλος «Δι’ αὐτὰ πολεμήσαμεν. Αρχαιότητες και Ελληνική Επανάσταση», δανείζεται το γνωστό απόφθεγμα του Στρατηγού Ιωάννη Μακρυγιάννη (1797-1864), καθώς το μουσειολογικό αφήγημα εστιάζει στον ρόλο που έπαιξαν οι ελληνικές αρχαιότητες κατά τη μεγάλη Εθνεγερσία. Σύμφωνα με τον οπλαρχηγό της Επανάστασης, ο νικηφόρος αγώνας του 1821 θεμελιώθηκε στην απαίτηση του ελληνικού λαού για ελευθερία αλλά και στα ιστορικά του δικαιώματα στην πολιτιστική παράδοση των αρχαίων προγόνων. Στην έκθεση συνδιαλέγονται αρχαία έργα από τις συλλογές του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου με νεότερες δημιουργίες του 18ου και του 19ου αιώνα, αναδεικνύοντας την περιπετειώδη συνύπαρξη των αρχαιοτήτων στον δρόμο προς την ελευθερία από διαφορετικά σημεία θέασης: την «ανακάλυψη» των λαμπρών μνημείων της αρχαίας ελληνικής τέχνης και την εμπορία τους από τους ξένους περιηγητές, την πολύτροπη σύνδεση της αρχαίας κλασικής παράδοσης με το κίνημα του φιλελληνισμού,  την ενδυνάμωση της αυτοσυνείδησης των Ελλήνων και τις αγωνιώδεις προσπάθειες για τη διεκδίκηση της ιστορικής τους ταυτότητας και την προστασία της πολιτιστικής τους κληρονομιάς. Στα σπουδαία έργα της αρχαίας παράδοσης που ενέπνευσαν τους αγωνιστές της Ελευθερίας  αναφέρεται και ο επίλογος της έκθεσης, με τη σημειολογική παρουσίαση της φτερωτής Νίκης σε επιλεγμένα αρχαία μαρμάρινα γλυπτά και αγγειογραφίες.

200th anniversary of the Greek War of Independence

Dear friends,
The year 2021 is a milestone of great significance for Hellenism, as it marks the 200th anniversary of the Greek War of Independence against the Ottoman Empire. Greece, the official state, museums and cultural organizations celebrate this great anniversary with a variety of activities and events. The National Archaeological Museum participates in the events with the organization of the exhibition “These are what we fought for. Antiquities and the Greek War of Independence” which presents aspects of the historical course of modern Hellenism towards Freedom. The exhibition was inaugurated on 11-2-2020 and was accompanied by a large scientific catalogue of essays that selectively illuminate aspects of the multifaceted relationship of antiquities with the Greek War of Independence: https://all4nam.com/2021/03/10/1821-publication/
After its termination, the exhibition is presented in digital projection in 360 °: https://www.namuseum.gr/en/vr_21.


For the friends of all4nam, I am sharing here today a ten-minute video that was published on the YouTube channel of the Greek Ministry of Culture. Its title is derived from the famous maxim by General Ioannis Makriyannis (1797-1864), as the museological narrative focuses on the role, which the Greek antiquities played during the Nation’s Uprising. According to the warlord of the National Uprising, the victorious fight of 1821 was triggered by the people’s demand for freedom, but also its historical claims on the cultural tradition of the ancient ancestors. In the exhibition, ancient works from the Collections of the National Archaeological Museum converse with later creations of the 18th and the 19th century, highlighting the tumultuous concomitance of the antiquities on the way to freedom, considered from different perspectives.  The “discovery” of the glorious monuments of ancient Greek art and their trading by foreign travellers, the multimodal connection between the ancient Classical tradition and the Philhellenic movement, the reinforcement of the self-consciousness of the Greeks and their agonizing efforts to lay claim to their historical identity and protect their cultural heritage. The exhibition concludes drawing attention to great works of the ancient tradition that inspired those who fought for Freedom, through the semiological presentation of winged Nike, as she is depicted in selected marble sculptures and vase painting representations.

ΑΝΟΙΓΟΥΝ ΠΑΛΙ ΤΑ ΜΟΥΣΕΙΑ! MUSEUMS REOPEN!

Αγαπητοί φίλοι, μετά από πολύμηνη διακοπή, ανοίγουν αύριο τα μουσεία!
Χαρείτε ό,τι μας στέρησε η πανδημία.
Περιηγηθείτε ανάμεσα στα υπέροχα τεκμήρια της ανθρώπινης δημιουργίας
και αφήστε την καρδιά σας ανοιχτή σε κάθε συγκίνηση.

Dear friends, museums reopen on Friday, May 14th!
Stroll through the wonderful artefacts of human creation and
leave your heart open to every emotion.

Εικονικός περίπατος στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείου. Σύντομη ψηφιακή περιήγηση, παραγωγή του Γραφείου Τύπου του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Περισσότερα βλ. https://www.youtube.com/watch?v=82nk7BLZ3-4&t=35s

Virtual stroll through the National Archaeological Museum – Athens. Short digital tour, produced by the Press Office of the Greek Ministry of Culture and Sports. In Greek language. See more https://www.youtube.com/watch?v=82nk7BLZ3-4&t=35s

ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΓΛΥΠΤΙΚΗ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ – ANCIENT AND CONTEMPORARY SCULPTURE AT THE NATIONAL ARCHAEOLOGICAL MUSEUM – ATHENS

Η μόνιμη έκθεση γλυπτών
του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου

Βαθειά συγκίνηση και απέραντο θαυμασμό νοιώθουμε κάθε φορά που έχουμε την ευκαιρία να περιηγηθούμε στη μόνιμη έκθεση γλυπτών του  Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Χίλια μοναδικά έργα τέχνης  παρουσιάζονται σε 30 αίθουσες του ισογείου (και στους υπόστεγους χώρους του εσωτερικού αιθρίου) με  ακαδημαϊκή ακρίβεια και αφηγηματική λιτότητα, επιτρέποντας στον επισκέπτη να παρακολουθήσει την εξέλιξη της αρχαίας ελληνικής γλυπτικής από την πρώιμη αρχαϊκή περίοδο  μέχρι την ύστερη αρχαιότητα.

Στον θαυμαστό κόσμο των αποθηκών

Η σπουδαία συλλογή, ωστόσο,  δεν εξαντλείται στις λαμπρές αίθουσες του ισογείου.   Στον θαυμαστό κόσμο των αποθηκών του μεγαλύτερου ελληνικού μουσείου φυλάσσονται πάνω από 16.000 μοναδικά γλυπτά, παραμένοντας προσιτά στους ειδικούς μελετητές  και σε ορισμένες περιπτώσεις στους φίλους των ξεχωριστών δράσεων του μουσείου.

Στα μουσεία του κόσμου

Πολλά από τα γλυπτά έργα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου αποτελούν αντικείμενο διεθνών επιστημονικών ερευνών και  εξειδικευμένων ή εκλαϊκευτικών εκδόσεων. Δεν είναι λίγα και εκείνα που ταξιδεύουν ως προσωρινά δάνεια σε διάφορα μουσειακά ιδρύματα της Ελλάδας ή του εξωτερικού στο πλαίσιο αρχαιολογικών εκθέσεων και μεγάλων πολιτιστικών διοργανώσεων. Μοναδικά έργα αρχαίας γλυπτικής τέχνης κοσμούν συχνά ως  προσωρινά δάνεια μεγάλα μουσεία της Ευρώπης, της Αμερικής ή της Ασίας  προβάλλοντας με την λαμπρή τους παρουσία τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. 

Αρχαίο γλυπτό σε τρεις χρονικές στιγμές:

Σπουδαία συλλογή – μοναδικά έργα – αμέτρητες  προσεγγίσεις

Η σπουδαιότητα της συλλογής των γλυπτών του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου εξηγεί την παγκόσμια φήμη της  και το  αδιάλειπτο διεθνές ενδιαφέρον. Στους ειδικούς μελετητές της αρχαίας ελληνικής τέχνης είναι γνωστό ότι η συλλογή των αρχαϊκών γλυπτών είναι η πληρέστερη και μεγαλύτερη στον κόσμο. Στις αίθουσες των γλυπτών όμως, συχνάζουν και όσοι επιθυμούν να προσεγγίσουν την ουσία και το νόημα έξοχων έργων τέχνης  που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με υψηλές δημιουργίες κορυφαίων καλλιτεχνών όπως ο Φειδίας, ο Αγοράκριτος, ο Πολύκλειτος, ο Πραξιτέλης και ο Σκόπας. 

Χώρος αρχαιολογικής μελέτης, σχεδίου, σκέψης, έμπνευσης, αναδρομής ή περισυλλογής, η μόνιμη έκθεση γλυπτών δημιουργεί αφορμές για σύγχρονες ερμηνείες ή παράλληλες αναγνώσεις, νέες προσεγγίσεις και εναλλακτικές θεωρήσεις που αναδεικνύουν την διαχρονική αξία της αρχαίας τέχνης και τη θαυμαστή εγγύτητά της στην εποχή μας και στο σήμερα.

Σχεδιάζοντας από μνήμης…

Με έμπνευση την ανάγλυφη στήλη της Ηγησούς δια χειρός Santiago Calatrava.

Με αφορμή τη μεγάλη επέτειο

20160513_130342

 

Ο Auguste Rodin στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Σε αυτή τη νοηματική βάση το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο φιλοξένησε το 2016 στους μόνιμους εκθεσιακούς του χώρους τρία γλυπτά έργα του Auguste Rodin τα οποία στάλθηκαν ως  «δώρα» με τη μορφή δανεισμού για την επέτειο των 150 χρόνων του Μουσείου από το National Museum of Western Art του Τόκιο, την Εθνική Πινακοθήκη της Αθήνας και το Κοινωφελές Ίδρυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης.

«Ο Σκεπτόμενος», «Ο άσωτος υιός» και «Το φιλί» του Ροντέν συνομίλησαν με εκθέματα του μουσείου από διαφορετικές εποχές καταδεικνύοντας την επίδραση της αρχαίας γλυπτικής στη σύγχρονη τέχνη.

Ο Σύλλογος Γλυπτών Ελλάδος
στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Στην ίδια αφετηρία ξεκίνησε και  η συνεργασία του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου με τον Σύλλογο Γλυπτών Ελλάδος. Το δραστήριο καλλιτεχνικό σωματείο των 200 τακτικών μελών ιδρύθηκε το 1978. Στα 42χρόνια λειτουργίας του διοργάνωσε πάνω από 100 εκθέσεις γλυπτικής τέχνης.   Μία από αυτές, η Τριλογία «Μυθολογία, Τρωικός πόλεμος, Αθλητικό πνεύμα» περιλάμβανε 125 πρωτότυπα έργα που παρουσιάστηκαν κατά τα έτη 2006-2010 στο εκθεσιακό κέντρο της Νομαρχίας Πειραιώς και προσέλκυσαν πάνω από  24.000 μαθητές.  Ο ίδιος Σύλλογος προχώρησε το 2003   σε μία συμβολική δράση για τον επαναπατρισμό  των γλυπτών του Παρθενώνα.    Στους 12 μήνες του 2003 εστάλησαν στο Βρετανικό Μουσείο  365 συστημένα δελτάρια που απεικόνιζαν  ένα εκπατρισμένο αρχαίο γλυπτό συνοδευόμενο από την εικόνα ενός σύγχρονου έργου, ως υπόμνηση του ελληνικού αιτήματος. 

Ιδιαίτερα σημαντική ήταν και η συμμετοχή του Συλλόγου Γλυπτών Ελλάδος στη μεγάλη γιορτή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου για τη συμπλήρωση των 150 χρόνων από τη θεμελίωση του ιστορικού νεοκλασικού κτηρίου που το στεγάζει.
Στο πλαίσιο των πλούσιων επετειακών εκδηλώσεων που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διετία  2016-2017 ο Σύλλογος Γλυπτών Ελλάδος διοργάνωσε σε συνεργασία με το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο την πρωτότυπη συμμετοχική δράση «Γλυπτικός λόγος» εκθέτοντας στον υπόστεγο χώρο του εσωτερικού αιθρίου  ανά δίμηνο επιλεγμένα σύγχρονα γλυπτά και προσκαλώντας τους επισκέπτες του μουσείου σε ουσιαστικό διάλογο για την γλυπτική τέχνη, αρχαία και σύγχρονη.  Βήμα σκέψης και διαλόγου, οι δράσεις του “Γλυπτικού λόγου” έδωσαν την αφορμή στους γλύπτες, τους  αρχαιολόγους και τους  επισκέπτες του μουσείου να ερμηνεύσουν έργα, να αποκαλύψουν αλήθειες, να αγγίξουν το νήμα της έμπνευσης, να παρουσιάσουν τεχνικές αλλά κυρίως να προβάλλουν την αγάπη, την αφοσίωση και τον μόχθο που κρύβουν οι καλλιτεχνικές δημιουργίες.

“Γλυπτικός λόγος” σε διάλογο με τις αρχαιότητες

13731029_1796616007238187_5592294708770307778_o

Από τον Ιούλιο του 2016 μέχρι τον Ιούνιο του 2017 παρουσιάστηκαν έξι πρωτότυπα γλυπτά έργα. Οι πλούσιες σε μηνύματα εκθέσεις, σύμφωνα με τη σειρά της οργάνωσης, ήταν οι εξής:
Χρήστος Μέλλιος:  “Ανδρομάχη”,  Ιούλιος – Αύγουστος 2016
Γεώργιος Καλακαλλάς: “Θαλάσσια Ανεμώνη”,  Σεπτέμβριος – Οκτώβριος 2016 
+Θύμιος Πανουργιάς: “Δύο νύμφες”,  Νοέμβριος – Δεκέμβριος 2016
Αχιλλεύς Βασιλείου:  “Πρώτη Νίκη”,  Ιανουάριος – Φεβρουάριος 2017
+Δημήτριος Αρμακόλλας: “Κόρη της θάλασσας”,  Μάρτιος – Απρίλιος 2017
Κυριάκος Ρόκος: “Με το χαμόγελο στο μάτι”,  Μάιος – Ιούνιος 2017
Με σημαντικές παρεμβάσεις συμμετείχε και ο Πρόεδρος του Συλλόγου Γλυπτών Ελλάδος,  Ξενοφών Δεστέφανος για τον οποίο  “η γλυπτική έκφραση δεν έχει εξαντληθεί στην αφήγηση της αρχαίας δημιουργίας αλλά συνεχίζει ως ένας ουσιαστικός και οικείος τρόπος αναζήτησης του πνευματικά ουσιώδους”.  Από πλευράς του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου η αρχαιολόγος Αριάδνη Κλωνιζάκη υποστήριξε τις δράσεις με εύστοχες  αρχαιολογικές εισηγήσεις. 

Οι παραδειγματικές, πολυδιάστατες  και μεστές περιεχομένου δράσεις του “Γλυπτικού λόγου” γνώρισαν ενθουσιώδη αποδοχή από τους επισκέπτες του μουσείου και άφησαν πίσω τους δυνατές μνήμες.

Πολλές από αυτές αποτυπώνονται στον ιστότοπο του μουσείου αλλά και στο all4nam. Σύντομο, λιτό και περιεκτικό υπήρξε και το σχετικό αναμνηστικό φυλλάδιο στο οποίο παρουσιάζονται τα γλυπτά έργα των καλλιτεχνών και οι συντελεστές των έξι εκθέσεων. 

This slideshow requires JavaScript.

Οι ευχαριστίες μου προς τον Σύλλογο Γλυπτών Ελλάδος  έχουν ήδη εκφραστεί δημόσια.
Απομένει η αναφορά σε μια άκρως συμβολική και τιμητική κίνηση που μοιράζομαι σήμερα με τους φίλους του all4nam. Στις 21 Δεκεμβρίου 2020, λίγες μέρες πριν αποχωρήσω από τα διοικητικά μου καθήκοντα ως διευθύντριας του  Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, δέχτηκα την επίσκεψη του κ. Ξενοφώντα Δεστέφανου, Προέδρου του Συλλόγου Γλυπτών Ελλάδος. Με την εξόχως τιμητική πλακέτα που μου απένειμε,  ευχαριστεί το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο για την εξαιρετική συνεργασία που είχε μαζί του ο Σύλλογος Γλυπτών Ελλάδος.

 

ANCIENT AND CONTEMPORARY SCULPTURE
AT THE NATIONAL ARCHAEOLOGICAL MUSEUM

 Ancient Greek sculpture occupies a prominent place in the collections of the National Archaeological Museum. One thousand unique works of sculpture from the early archaic period through to late antiquity are exhibited with academic precision and brief narrative in 30 rooms on the ground floor and in the atrium of the museum. At the same time, 16,000 sculptures are kept in the museum’s storerooms, which can be accessed by specialist scholars from all over the world. Many of them are the object of international research and specialised publications, while there are many that are presented in the museum’s periodical exhibitions or travel as temporary loans to various museums in Greece or abroad.

The quality and value of the Sculpture Collection of the National Archaeological Museum explains the steadily undiminished international interest. Scholars of ancient Greek art know that the collection of archaic sculptures is the largest in the world. However, those who wish to approach the essence and meaning of excellent works that are directly or indirectly connected with high creations of leading artists, such as Pheidias, Agoracritus, Polykleitos, Praxiteles and Scopas, also frequent the sculpture rooms. A place of study, design, thought, inspiration, flashback or reflection, the permanent exhibition of sculptures creates opportunities for contemporary interpretations or parallel readings, new approaches and alternative views that highlight the timeless value of ancient art and its wonderful proximity to our time and to the present day.

On this conceptual basis the National Archaeological Museum hosted in  2016 works of Auguste Rodin in its permanent exhibition areas, which were sent as temporary loans for the anniversary of 150 years by the National Museum of Western Art (Tokyo), the National Gallery (Athens) and the Alexandros S. Onassis Public Benefit Foundation (Athens). Rodin’s “The Thinker”, “The Prodigal Son” and “The Kiss” conversed with museum exhibits from different eras demonstrating the influence of ancient sculpture on contemporary art.

From the same starting point, the collaboration of the National Archaeological Museum with the Greek Sculptors Association began. The Greek Sculptors Association was founded in 1978 and numbers 200 regular members. In its 42 years of operation it has organized more than 100 exhibitions of sculptural art. One of them, the Trilogy “Mythology, Trojan War, Athletic spirit” included 125 original works that were presented during the years 2006-2010 at the exhibition center of the Prefecture of Piraeus and attracted 24,000 students.
Sharing the concerns of modern Greek society, the members of the Greek Sculptors Association requested in 2003, the return of the Parthenon sculptures, with a highly symbolic action. Every day, a registered postcard was mailed from Athens to the British Museum, depicting an expatriate ancient work of sculpture accompanied by the photo of a modern sculptural work. In the 12 months of 2003, 365 registered cards were sent with 365 photos of modern original works of sculpture, as a signature and  request of the Greek sculptors.

The participation in the big celebration of the National Archaeological Museum for the completion of the 150th anniversary of the foundation of the historic neoclassical building that houses it was similar. In the context of the various anniversary events (2016-2017) the Greek Sculptors Association organized in collaboration with the Museum the action “Sculptural speech” presenting every two months sculptures in dialogue with antiquities. The artists who participated then with their works and with substantial speech and dialogue with the antiquities and the public were the following, according to the order of presentation: Christos Mellios, Georgios Kalakallas, Thymios Panourgias, Achilleus Vassiliou, Dimitrios Armakollas, Kyriakos Rokos.
From the part of the National Archaeological Museum, Archaeologist Ariadne Klonizaki participated in all the activities with excellent archaeological contributions. The actions, rich in content and messages were very popular among the visitors of the museum but also received special promotion in the press. Many of them are captured on the museum’s website but also on this blog.

The relevant commemorative booklet was short, simple and comprehensive.

My thanks to the Greek Sculptors Association have already been expressed publicly. What remains is a reference as a highly symbolic and honorary action that I share today with the friends of all4nam. On December 21st, 2020, a few days before retiring from my administrative duties as Director of the National Archaeological Museum, I received the visit of Mr. Xenofon Destefanos, President of the Greek Sculptors Association. With the exceptionally honorific plaque he awarded to me, he had the intention to thank the National Archaeological Museum for the excellent cooperation it had with the Greek Sculptors Association.