Αγαπητοί φίλοι, Το 2021 αποτελεί ένα σημαντικό ορόσημο για τον Ελληνισμό, καθώς σηματοδοτεί τη συμπλήρωση 200 χρόνων από την έναρξη της Επανάστασης του 1821 εναντίον της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Η Ελλάδα, επίσημη πολιτεία, μουσεία και πολιτιστικοί οργανισμοί τιμούν την μεγάλη αυτή επέτειο με ποικιλία δράσεων και διοργανώσεων. Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο συμμετέχει στις εκδηλώσεις με τη διοργάνωση της έκθεσης «Δι’ αὐτὰ πολεμήσαμεν. Αρχαιότητες και Ελληνική Επανάσταση» που παρουσιάζει όψεις από την ιστορική πορεία του νεότερου Ελληνισμού προς την Ελευθερία. Η έκθεση εγκαινιάστηκε στις 11-2-2020 και συνοδεύτηκε από μεγάλο επιστημονικό κατάλογο με δοκίμια που φωτίζουν εκλεκτικά πτυχές της πολυσήμαντης σχέσης των αρχαιοτήτων με την Ελληνική Επανάσταση: https://all4nam.com/2021/03/10/1821-publication/ Μετά τη διάλυσή της η έκθεση παρουσιάζεται σε ψηφιακή προβολή σε 360°: https://www.namuseum.gr/vr_21.
Για τους φίλους του all4nam κοινοποιώ σήμερα εδώ μια δεκάλεπτη βιντεοταινία που δημοσιεύτηκε στο κανάλι YouTube του ΥΠΠΟΑ. Ο τίτλος «Δι’ αὐτὰ πολεμήσαμεν. Αρχαιότητες και Ελληνική Επανάσταση», δανείζεται το γνωστό απόφθεγμα του Στρατηγού Ιωάννη Μακρυγιάννη (1797-1864), καθώς το μουσειολογικό αφήγημα εστιάζει στον ρόλο που έπαιξαν οι ελληνικές αρχαιότητες κατά τη μεγάλη Εθνεγερσία. Σύμφωνα με τον οπλαρχηγό της Επανάστασης, ο νικηφόρος αγώνας του 1821 θεμελιώθηκε στην απαίτηση του ελληνικού λαού για ελευθερία αλλά και στα ιστορικά του δικαιώματα στην πολιτιστική παράδοση των αρχαίων προγόνων. Στην έκθεση συνδιαλέγονται αρχαία έργα από τις συλλογές του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου με νεότερες δημιουργίες του 18ου και του 19ου αιώνα, αναδεικνύοντας την περιπετειώδη συνύπαρξη των αρχαιοτήτων στον δρόμο προς την ελευθερία από διαφορετικά σημεία θέασης: την «ανακάλυψη» των λαμπρών μνημείων της αρχαίας ελληνικής τέχνης και την εμπορία τους από τους ξένους περιηγητές, την πολύτροπη σύνδεση της αρχαίας κλασικής παράδοσης με το κίνημα του φιλελληνισμού, την ενδυνάμωση της αυτοσυνείδησης των Ελλήνων και τις αγωνιώδεις προσπάθειες για τη διεκδίκηση της ιστορικής τους ταυτότητας και την προστασία της πολιτιστικής τους κληρονομιάς. Στα σπουδαία έργα της αρχαίας παράδοσης που ενέπνευσαν τους αγωνιστές της Ελευθερίας αναφέρεται και ο επίλογος της έκθεσης, με τη σημειολογική παρουσίαση της φτερωτής Νίκης σε επιλεγμένα αρχαία μαρμάρινα γλυπτά και αγγειογραφίες.
200th anniversary of the Greek War of Independence
Dear friends, The year 2021 is a milestone of great significance for Hellenism, as it marks the 200th anniversary of the Greek War of Independence against the Ottoman Empire. Greece, the official state, museums and cultural organizations celebrate this great anniversary with a variety of activities and events. The National Archaeological Museum participates in the events with the organization of the exhibition “These are what we fought for. Antiquities and the Greek War of Independence” which presents aspects of the historical course of modern Hellenism towards Freedom. The exhibition was inaugurated on 11-2-2020 and was accompanied by a large scientific catalogue of essays that selectively illuminate aspects of the multifaceted relationship of antiquities with the Greek War of Independence: https://all4nam.com/2021/03/10/1821-publication/ After its termination, the exhibition is presented in digital projection in 360 °: https://www.namuseum.gr/en/vr_21.
For the friends of all4nam, I am sharing here today a ten-minute video that was published on the YouTube channel of the Greek Ministry of Culture. Its title is derived from the famous maxim by General Ioannis Makriyannis (1797-1864), as the museological narrative focuses on the role, which the Greek antiquities played during the Nation’s Uprising. According to the warlord of the National Uprising, the victorious fight of 1821 was triggered by the people’s demand for freedom, but also its historical claims on the cultural tradition of the ancient ancestors. In the exhibition, ancient works from the Collections of the National Archaeological Museum converse with later creations of the 18th and the 19th century, highlighting the tumultuous concomitance of the antiquities on the way to freedom, considered from different perspectives. The “discovery” of the glorious monuments of ancient Greek art and their trading by foreign travellers, the multimodal connection between the ancient Classical tradition and the Philhellenic movement, the reinforcement of the self-consciousness of the Greeks and their agonizing efforts to lay claim to their historical identity and protect their cultural heritage. The exhibition concludes drawing attention to great works of the ancient tradition that inspired those who fought for Freedom, through the semiological presentation of winged Nike, as she is depicted in selected marble sculptures and vase painting representations.
Αγαπητοί φίλοι,
Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο παραμένει κλειστό λόγω της πανδημίας.
Ωστόσο, ένα δεκάλεπτο βίντεο σας προσφέρει μια σύντομη περιήγηση
στην περιοδική έκθεση «Οι Μεγάλες Νίκες. Στα Όρια του Μύθου και της Ιστορίας»
η οποία παρατείνεται μέχρι τον Οκτώβριο. Χαρείτε την!
Dear friends,
The National Archaeological Museum remains closed due to the pandemic.
However, a short video gives you a brief overview of the temporary exhibition
“Glorious Victories. Between Myth and History” that runs through October 2021.
Enjoy!
Οι Μεγάλες Νίκες. Στα Όρια του Μύθου και της Ιστορίας.
Αγαπητοί φίλοι, η νέα έκθεση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου διοργανώνεται με αφορμή τους εορτασμούς για τη συμπλήρωση 2500 χρόνων από τις Θερμοπύλες και τη Σαλαμίνα, τους δύο εμβληματικούς τόπους – ορόσημα στην περίοδο των Περσικών πολέμων. Ξεκινώντας από τον Μαραθώνα και καταλήγοντας στις Πλαταιές, ο μεγαλειώδης αγώνας των Ελλήνων ενάντια στην πανίσχυρη ανατολική αυτοκρατορία, ανέδειξε ένα θαυμαστό σύστημα ανθρώπινων αξιών και δημιούργησε μια ιδεολογική και πολιτισμική παράδοση που διατήρησε παραδειγματική θέση και ουσιώδη σημασία στην ιστορία του δυτικού πολιτισμού. Όψεις αυτής της παράδοσης παρουσιάζει η νέα επετειακή έκθεση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου προβάλλοντας σπάνια αρχαιολογικά ευρήματα που σώζουν πολύτιμες μνήμες και ιστορικές μαρτυρίες. Το απαιτητικό και δύσκολο έργο της προετοιμασίας της έκθεσης αποτυπώνεται στο βίντεο που σας παρουσιάζω. Σύντομα κοντά σας.
Glorious Victories. Between Myth and History.
Dear friends, The new exhibition organized by the National Archaeological Museum, celebrates the 2,500 th anniversary of the battles of Thermopylae and Salamis, the two emblematic sites that turned into landmarks during the Greco-Persian Wars. Starting from Marathon and culminating in Plataea, the magnificent struggle of the Greeks against the mighty eastern empire brought to the fore an extraordinary system of human values and gave birth to an ideological and cultural tradition that preserved an exemplary position and utmost importance in the history of western civilization. The new anniversary exhibition of the National Archaeological Museum sheds light onto aspects of this tradition displaying rare archaeological finds that preserve treasured memories and historical attestations. The demanding and difficult task of preparing the exhibition is captured in the video I present to you. Coming soon.
Αγαπητοί φίλοι, Με αφορμή τη μεγάλη επέτειο της συμπλήρωσης 2.500 χρόνων από τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, σας παρουσιάζω τη διαδικασία αποσυσκευασίας και στησίματος της μαρμάρινης προτομής του Θεμιστοκλή σε online σύνδεση (λόγω covid-19) με τον φορέα δανεισμού Parco Archeologico di Ostia Antica, Museo Οstiense, όπως την κατέγραψα από το κινητό μου τηλέφωνο. Ο Πρωταγωνιστής της Μεγάλης Νίκης παρουσιάζεται στην επετειακή έκθεση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου «Οι Μεγάλες Νίκες. Στα Όρια του Μύθου και της Ιστορίας». Πολύ σύντομα κοντά σας!
THE ARRIVAL OF THEMISTOCLES AT THE NATIONAL ARCHAEOLOGICAL MUSEUM
Dear friends, On the occasion of the great anniversary of the completion of 2,500 years since the naval battle of Salamis, I present to you the process of unpacking and erecting the marble bust of Themistocles during online connection (due to covid-19) with the lending museum Parco Archeologico di Ostia Antica, Museo Ostiense, as I recorded it from my smart phone. The Protagonist of the Great Victory is presented at the anniversary exhibition of the National Archaeological Museum “Glorious Victories. Between Myth and History”. Coming Soon!
Δι’ αυτά πολεμήσαμεν… Αρχαιότητες και Ελληνική Επανάσταση
These are what we fought for… Antiquities and the Greek War of Independence
Ορχηστρική Σουίτα από τις “Ευμενίδες” του Νίκου Ξανθούλη.
Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο αφιερώνει την νέα έκθεσή του στη μεγάλη Νίκη του ελληνικού λαού.
Η σύντομη αναδρομή της έκθεσης ολοκληρώνεται αλληγορικά με την μορφή της φτερωτής Νίκης που επιστέφει κάθε αγώνα για αυτοδιάθεση και ελευθερία.
Αρχαίες Νίκες θα διατρέξουν σημειολογικά και τις επόμενες επετειακές δράσεις του Μουσείου, μεταφέροντας στο σήμερα ισχυρούς συμβολισμούς και μηνύματα για όσα κινούν και εμπνέουν τον άνθρωπο.
The National Archaeological Museum dedicates its new exhibition to the great Victory of the Greek People
The exhibition reaches its completion with the divine figure of Nike, emblematic symbol of the successful struggle. Ancient winged Nikai will also transcend the upcoming anniversary activities of the Museum, carrying into the present powerful symbolisms and messages about all those that motivate and inspire the human being.
Δι’ αυτά πολεμήσαμεν… Αρχαιότητες και Ελληνική Επανάσταση
Το γνωστό απόφθεγμα του στρατηγού Ιωάννη Μακρυγιάννη συνδέει τις Αρχαιότητες με την Ελληνική Επανάσταση, γι’ αυτό και προτάσσεται στη νέα περιοδική έκθεση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου που επιχειρεί να φωτίσει πτυχές αυτής της πολυσήμαντης σχέσης. Ο αγώνας για την ελευθερία, κατά τον οπλαρχηγό του ΄21, θεμελιώθηκε όχι μόνο στην απαίτηση του ελληνικού λαού για ανεξαρτησία αλλά και στα ιστορικά του δικαιώματα πάνω στα απαράμιλλα έργα των αρχαίων προγόνων.
Γενική άποψη της έκθεσης. Η πρώτη αίθουσα.
Η έκθεση εστιάζει στην περίοδο από τον προχωρημένο 18ο αιώνα και εξής, με αποκορύφωμα την επαναστατική δεκαετία του 1821-30, φτάνοντας μέχρι την ίδρυση του ελληνικού κράτους και τα μέσα περίπου του 19ου αιώνα. Παρουσιάζονται 26 επιλεγμένες αρχαιότητες από τις συλλογές του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου σε έναν εκλεκτικό «διάλογο» με 26 νεότερα έργα του 18ου και 19ου αιώνα, προσωρινά δάνεια από άλλους φορείς.
Γενική άποψη της έκθεσης. Η δεύτερη αίθουσα.
Οι πέντε θεματικές ενότητες της έκθεσης αναδεικνύουν την παράλληλη σχέση των αρχαιοτήτων με την ιστορική πορεία προς την ελευθερία, φωτίζοντάς τη από διαφορετικά σημεία θέασης
1. Η ιδεολογική προετοιμασία της Επανάστασης
Στην πρώτη ενότητα η αρχαιοπρεπής Χάρτα του Ρήγα με την αλληγορική μορφή της Ελλάδας εισάγει υπαινικτικά στην ιδεολογική προετοιμασία της Επανάστασης. Μεγάλοι διαφωτιστές, όπως ο Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833) και ο Ρήγας Φεραίος (1757-1798), διαδίδουν το μήνυμα της εθνεγερσίας, στη βάση της ιστορικής συνέχειας του ελληνισμού.
Η μορφή όμως της Ελλάδας που θα κατακλύσει την προεπαναστατική εικονογραφία είναι αυτή της αλυσοδεμένης γυναίκας που αντικρίζει τα αρχαία μνημεία. Τα ίδια μνημεία θα βοηθήσουν την νεότερη Ελλάδα να τεκμηριώσει την ιστορική της ταυτότητα. Οι Dimo και Nicolo Stephanopoli που επισκέπτονται για λογαριασμό του Ναπολέοντα τη Μάνη (1797-98) ανακαλύπτουν στο Γύθειο αρχαίο ναό της Νίκης και ανάγλυφο με την επιγραφή «Νίκη ή Θάνατος». Η δορυφόρος Ελευθερία που προοριζόταν για δώρο στον Βοναπάρτη ανακαλούσε ίσως στους δημιουργούς της την Αθηνά Πρόμαχο των αρχαίων.
Φύλλο αρ. 4 από τη Χάρτα του Ρήγα.
2. Διαρπαγές και καταστροφές αρχαιοτήτων
Η δεύτερη ενότητα της έκθεσης παρουσιάζει χαρακτηριστικές περιπτώσεις λαφυραγώγησης αρχαίων κατά τα προεπαναστατικά χρόνια.
Ακρόπολη των Αθηνών και Μυκήνες
Πρώτος σταθμός η Ακρόπολη των Αθηνών και οι διαρπαγές των αριστουργημάτων από τον λόρδο Έλγιν (1801-03). Ως μάρτυρες του βανδαλισμού παρουσιάζονται στην έκθεση το μαρμάρινο θραύσμα ανδρικής κεφαλής (440 π.Χ.) που προέρχεται από τη βόρεια ζωφόρο του Παρθενώνα και ο μαρμάρινος κορμός πολεμιστή (410-400 π.Χ.) που κοσμούσε τη ζωφόρο του σηκού του Ερεχθείου. Δεύτερος σταθμόςοι Μυκήνες. Το 1802 ο λόρδος Έλγιν αναθέτει ανασκαφή στο Θησαυρό του Ατρέα. Το ευρήματα πωλούνται στο Βρετανικό Μουσείο (1816). Το 1805 ο περιηγητής Edward Dodwell αφαιρεί τρία μικρά ανάγλυφα που καταλήγουν στον Λουδοβίκο Α΄ της Βαυαρίας. (Σήμερα στις Κρατικές Συλλογές του Μονάχου). Το 1810 ο Βελή πασάς αποκαλύπτει τμήματα από τους ημικίονες της εισόδου που καταλήγουν επίσης στο Βρετανικό Μουσείο (1905). Το 1831 ο Friedrich Thiersch αφαιρεί τμήμα κιονοκράνου που καταλήγει στην Καρσρούη (Κρατικό Μουσείο της Βάδης).
Στην έκθεση παρουσιάζονται ανάγλυφα θραύσματα που προήλθαν από την συστηματική ανασκαφή του Παναγιώτη Σταματάκη (1878) και μαρτυρούν την περιπέτεια ενός μνημείου που εξακολουθεί να είναι διαμελισμένο σε τρεις χώρες και έξι μουσεία.
Τρίτος σταθμόςη Αφαία της Αίγινας. Το 1811 οι αρχιτέκτονες Charles Robert Cockerell και Carl Haller von Hallerstein αποσπούν τα αριστουργηματικά αγάλματα από τα αετώματα του δωρικού ναού (510-490 π.Χ.) για να πλειστηριαστούν στη Ζάκυνθο (1812) και να καταλήξουν στον Λουδοβίκο της Βαυαρίας (1813). (Σήμερα κοσμούν την Γλυπτοθήκη του Μονάχου).
Στην έκθεση παρουσιάζονται τρεις κεφαλές πολεμιστών που φυλάσσονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και προέρχονται από μεταγενέστερη συστηματική ανασκαφή (1901 – Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο).
Τέταρτος σταθμός ο ναός του Επικούριου Απόλλωναστις Βάσσες της Αρκαδίας (429-400 π.Χ.). Το 1812 οι ομάδα Cockerell και von Hallerstein αποκαλύπτει τμήματα από τον γλυπτό διάκοσμο, τα οποία καταλήγουν στο Βρετανικό Μουσείο. Ένα θραύσμα μετόπης ταξιδεύει στη Δανία (- φυλάσσεται σήμερα στο Εθνικό Μουσείο της Κοπεγχάγης).
Ο πλαστικός διάκοσμος του ναού (410-400 π.Χ.), διαμελισμένος σήμερα σε τρεις χώρες και τέσσερα μουσεία παρουσιάζει προβλήματα στην ταύτιση των παραστάσεων καθώς η βεβιασμένη αποκάλυψη στέρησε όσα στοιχεία θα μπορούσε να προσφέρει μια συστηματική ανασκαφή. Στην έκθεση παρουσιάζονται ορισμένα από τα θραύσματα των γλυπτών που προήλθαν από μεταγενέστερες συστηματικές ανασκαφές της ελληνικής πολιτείας και φυλάσσονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
3. Φιλελληνισμός και αρχαία πρότυπα
Η τρίτη ενότητα της έκθεσης προβάλει τα αρχαία πρότυπα που ενέπνευσαν την εικονογραφία του Φιλελληνισμού μετά την κήρυξη του Αγώνα.Η υπόδουλη Ελλάδα αποτινάζει τώρα τις αλυσίδες της με τη βοήθεια της Ελευθερίας και της Αθηνάς («Ανάσταση της Ελλάδας» Ange-René Ravault – 1822), ενώ η Ασήμω Λιδωρίκη προβάλει ως ηρωίδα της Επανάστασης στα Προπύλαια της Ακρόπολης («Η Μάχη της Ακρόπολης» Nicolas-Louis-Francois Gosse – 1827). Η φιλελληνική δράση θα στοχεύσει και σε εράνους υπέρ του Αγώνα υπό το βλέμμα του Λεωνίδα των Θερμοπυλών, όπως διακρίνεται στο βάθος επιχρωματισμένης λιθογραφίας (1826).
Τα φιλελληνικά αντικείμενα διακοσμημένα με αρχαιοελληνικά μοτίβα, γίνονται μόδα, όπως ένα ρολόι που προπαγανδίζει τη «Δόξα στους Έλληνες» ενώ σε ένα περίτεχνο βάζο διακοσμημένο με αρχαιοπρεπείς γλυπτές νίκες θα αποδοθεί και η ναυμαχία στο Ναυαρίνο (1827).
Ειδική υποενότητα αφιερώνεται στην Αποστολή των Γάλλων στο Μοριά (1828-1833). Το 1828, λίγους μήνες μετά την ναυμαχία στο Ναυαρίνο, 15.000 Γάλλοι στρατιώτες αποβιβάζονται στην Πελοπόννησο για να προστατέψουν τους Έλληνες από την τουρκική εκδικητικότητα. Το 1829 ακολουθεί μία επιστημονική αποστολή (Expédition scientifiquede Morée) που καταγράφει και δημοσιεύει αρχαία μνημεία στην Πελοπόννησο, την Αττική και τις Κυκλάδες.
4. Οι προσπάθειες των Ελλήνων
για τη διάσωση των αρχαιοτήτων
Ο αγώνας, ωστόσο, για την προστασία των αρχαίων έπρεπε να αναληφθεί συστηματικά από την ελληνική πολιτεία. Σε αυτές τις προσπάθειες εστιάζει η τέταρτη ενότητα της έκθεσης. Παρουσιάζονται αρχαία έργα που κάποτε αποτέλεσαν τις πρώτες συλλογές στο Εθνικό Μουσείο της Αίγινας (1829), στο Κεντρικό Μουσείο της Αθήνας (1834), στο Βαρβάκειο Λύκειο (1837) και ακόμη αρχαιότητες που προήλθαν από τις πρώτες συστηματικές ανασκαφές της Αρχαιολογικής Εταιρείας στους νότιους πρόποδες της Ακρόπολης και στην κοίτη του Ιλισού.
Ο ποταμός Ιλισός και το αρχαίο Ολυμπιείο συνυπάρχουν με σύγχρονους κατοίκους στην υδατογραφία του Johann Michael Wittmer (1833), ενώ ανάλογη συνύπαρξη προβάλλει και η ελαιογραφία του Edward Lear (1851). Οι ελεύθεροι Έλληνες έπρεπε να ορθοποδήσουν, αλλά και να διαχειριστούν την πατρογονική κληρονομιά, πάνω στην οποία είχαν βασίσει τη νεότερη ταυτότητά τους.
5. Επίλογος
Ο αποχαιρετισμός στα όπλα θα πραγματοποιηθεί με φόντο το ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο, όπως συμβολικά παριστάνεται στο ζωγραφικό έργο του Θεόδωρου Βρυζάκη (1863). Προβάλλοντας το πρόσφατο ηρωικό παρελθόν δεν θα μπορούσε να απουσιάζει η κληρονομιά της αρχαιότητας. Με ανάλογο συμβολικό τρόπο παρουσιάζεται μία μαρμάρινη κεφαλή, που βρέθηκε στη Στοά του Ευμένους κατά τις ανασκαφές της Αρχαιολογικής Εταιρείας (1867). Πρόκειται για ρωμαϊκό αντίγραφο ενός έργου (Άρης Ludovisi, 330-310 π.Χ.) που παρίστανε τον θεό του πολέμου να αναπαύεται πάνω σε τρόπαιο όπλων και να συντροφεύεται από ένα μικρό έρωτα που έπαιζε στα πόδια του. Το έργο συνοδεύουν στίχοι από το “Μυθιστόρημα” του Γιώργου Σεφέρη .
Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
αφιερώνει την νέα έκθεσή του
στη μεγάλη Νίκη του ελληνικού λαού.
Η σύντομη αναδρομή της έκθεσης ολοκληρώνεται αλληγορικά με την μορφή της φτερωτής Νίκης που επιστέφει κάθε αγώνα για αυτοδιάθεση και ελευθερία. Αρχαίες Νίκες θα διατρέξουν σημειολογικά και τις επόμενες επετειακές δράσεις του Μουσείου, μεταφέροντας στο σήμερα ισχυρούς συμβολισμούς και μηνύματα για όσα κινούν και εμπνέουν τον άνθρωπο.
Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι την Κυριακή 5 Ιουλίου 2020.
Ευχαριστίες Στο πολυσύνθετο έργο μας είχαμε την τιμή να δεχθούμε την αρωγή από πολλούς υποστηρικτές τους οποίους επιθυμούμε να ευχαριστήσουμε και από αυτή τη θέση. Ευχαριστούμε την υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού δρ. Λίνα Μενδώνη, τον γενικό γραμματέα Πολιτισμού κ. Γιώργο Διδασκάλου καθώς και τις αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Για την παραχώρηση προσωρινών δανείων ευχαριστούμε: τη Βουλή των Ελλήνων (Βιβλιοθήκη και Συλλογή Έργων Τέχνης), το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, την Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου, το Μουσείο Μπενάκη-Συλλογή Φινόπουλου, το Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών -Ίδρυμα Βούρου-Ευταξία, τη Συλλογή Stephan Adler καθώς και τη Συλλογή Μιχάλη και Δήμητρας Βαρκαράκη.
Ευχαριστίες απευθύνουμε στους συγγραφείς που συνέβαλαν με τα εμπεριστατωμένα δοκίμιά τους στην αρτιότητα του επιστημονικού καταλόγου.
Για την έκδοση του μεγάλου επιστημονικού καταλόγου ευχαριστούμε το Δ.Σ. και την Πρόεδρο του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων καθώς και τα στελέχη της Διεύθυνσης Δημοσιευμάτων. Τον συνθέτη Νίκο Ξανθούλη ευχαριστούμε για την άδεια χρήσης της μουσικής του. Για την επικοινωνιακή προβολή της έκθεσης ευχαριστούμε την ΕΡΤ και την ΣΤΑΣΥ Α.Ε. Ειδική μνεία οφείλουμε στο Κοινωφελές Ίδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση που ενίσχυσε την υλοποίηση της έκθεσης.
Η έκθεση δεν θα μπορούσε να έλθει σε πέρας χωρίς την υποστήριξη της Εταιρείας των Φίλων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και την εργώδη προσπάθεια του προσωπικού του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, όπως φαίνεται από τον μακρύ κατάλογο των συντελεστών.
Προσωπικά οφείλω να ευχαριστήσω ιδιαίτερα τον συνεπιμελητή του επιστημονικού καταλόγου Θοδωρή Κουτσογιάννη και την ομάδα σχεδιασμού της έκθεσης (αλφαβητικά): Σαπφώ Αθανασοπούλου, Δαυίδ Δέλιο, Μπέσυ Δρούγκα, Κέλυ Δρακομαθιουλάκη, Δέσποινα Καλεσοπούλου, Μαρία Κοντάκη, Γεωργία Καραμαργιού, Ευρυδίκη Λέκα, Μάκη Μακρή, Κάτια Μαντέλη, Γιάννη Παναγάκο, Βάντα Παπαευθυμίου, Κώστα Πασχαλίδη, Καλλιόπη Τσακρή, Χρυσάνθη Τσούλη, Παντελή Φελέρη και Μαρία Χριστάκου. Σε όλο το προσωπικό του μουσείου αφιερώνω το αναμνηστικό βίντεο που παρακολουθεί τα στάδια της έκθεσης από το κινητό μου τηλέφωνο.
Ο κατάλογος της έκθεσης (470 σελ.) διατίθεται στο πωλητήριο του ΤΑΠ (20 ευρώ). Σύντομα θα κυκλοφορήσει και η αγγλική μετάφραση.
This slideshow requires JavaScript.
Η έκθεση εγκαινιάσθηκε την Τρίτη 11. 2. 2020 από τον Πρωθυπουργό κ. Κυριάκο Μητσοτάκη συνοδευόμενο από τη σύζυγό του κ. Μαρέβα Γκραμπόφσκι, παρουσία του Προέδρου της Βουλής κ. Κωνσταντίνου Τασούλα, της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Δρ. Λίνας Μενδώνη, του Υπουργού Δικαιοσύνης κ. Κώστα Τσιάρα, Βουλευτών, Ακαδημαϊκών, Αρχαιολόγων, Καλλιτεχνών και πολλών εκλεκτών καλεσμένων.
This slideshow requires JavaScript.
These are what we fought for… Antiquities and the Greek War of Independence
The new temporary exhibition «These are what we fought for… Antiquities and the Greek War of Independence» forms part of the National Archaeological Museum program for the celebration of the Greek War of Independence 200th anniversary.
The well-known quote of the general, Ioannis Makrygiannis, is given precedence in the title of the exhibition, since the struggle for freedom was embedded not only in the demand of the Greek people for independence, but also in their historical rights over the unrivaled works of the ancient ancestors.
Twenty-six selected antiquities (22 marble sculptures and reliefs, 2 clay vases, 2 bronze figurines) from the collections of the National Archaeological Museum are showcased in an eclectic «dialogue» with twenty-six recent works of the 18th and 19th century, most of them by European artists: 8 paintings (oil and water color ones), 11 austere engravings, 4 illustrated editions and 3 artifacts of decorative art, temporary loans from the Library and Art Collection of the Hellenic Parliament, the National Historical Museum, Benaki Museum, Museum of the City of Athens – Vouros-Eutaxia Foundation, National Gallery – Alexandros Soutsos Museum, Stephan Adler Collection, as well as the Michalis and Dimitra Varkaraki Collection.
In the first part of the exhibition, information and documents are presented regarding the preceding revolutionary movements of the 17th and 18th century, as well as the ideological preparation of the struggle, in which references to the ancient past and historical continuity of the nation were constantly made. There are on display works related to the great Greek enlighteners, Adamantios Korais and Rhigas Pheraios or Velestinlis, along with characteristic publications that marked the beginning of the philhellenic interest, while the antiquities that feature in this exhibition unit represent distinct iconographic prototypes, similar to those that inspired the rendering of enslaved Greece.
The second part comments on the phenomenon of the plundering of antiquities, as one of the aspects in which the fascination with ancient works influenced the acquaintance of the West with Greek antiquity in the pre-revolutionary period, something though that had a disastrous impact on the integrity of the monuments. The visitor will come across some of the fragments that were left behind following the looting of the ancient monuments on the Acropolis of Athens, the treasury of Atreus at Mycenae, the temple of Aphaia on Aegina and the temple of Apollo Epicurius at Bassae of Arcadia, acts of pillage that contributed to the realization by the Greek people of the significance that antiquities held in the context of their collective identity.
The third part deals with the phenomenon of philhellenism, which in the effort to raise awareness in the European public opinion, promoted in the art visual references and pictorial motifs of the ancient world. Decorative artifacts that were circulated in the philhellenic parlors and drew their inspiration from the figures of ancient warriors, as well as the presentation of the important, in terms of recording ancient monuments, activity of the French Research Expedition to Morea, stand among the characteristic exhibits.
The fourth part charts the care the Greeks took, already from the revolutionary period, to set up institutions that would safeguard and protect the ancient monuments, pursuing further study of the ancient Greek civilization. Specimens from the first collections and excavations that were carried out after the founding of the new Greek state are showcased in this unit.
The exhibition reaches its completion with the divine figure of Nike, emblematic symbol of the successful struggle. Ancient winged Nikai will also transcend the upcoming anniversary activities of the Museum, carrying into the present powerful symbolisms and messages about all those that motivate and inspire the human being.
The exhibition is enhanced by digital projections that feature landscapes of pre-revolutionary Greece, accompanied by a text of Chateaubriand, an ardent supporter of the Greek cause, who in a lively manner remarks upon the harmonious relationship of the natural landscape with antiquities.
Λήξη της Περιοδικής Έκθεσης «Οι αμέτρητες όψεις του Ωραίου» Κυριακή 8 Δεκεμβρίου 2019
Closing of the Temporary Exhibition «The countless aspects of Beauty» Sunday, 8 December 2019
«Οι αμέτρητες όψεις του Ωραίου» ολοκληρώνουν την Κυριακή 8 Δεκεμβρίου την επιτυχημένη πορεία τους. Η έκθεση αποτέλεσε το τελευταίο μέρος της εκθεσιακής τριλογίας που σχεδιάστηκε για να τιμήσει την επέτειο των 150 χρόνων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου από τη θεμελίωση του εμβληματικού κτηρίου που το στεγάζει. Η τριλογία άνοιξε το 2015 με την έκθεση «“Ένα όνειρο ανάμεσα σε υπέροχα ερείπια…” Περίπατος στην Αθήνα των περιηγητών, 17ος-19ος αιώνας», όπου μεταξύ άλλων αναδείχθηκε το πολιτισμικό περιβάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η ανάγκη για την ίδρυση του Εθνικού Μουσείου, και συνεχίστηκε με τις «Οδύσσειες», μια έκθεση που αποτύπωσε αφαιρετικά και συμβολικά τη διαχρονική προσπάθεια του ανθρώπου για δημιουργία και εξέλιξη. Στις Αμέτρητες Όψεις του Ωραίου τριακόσιες σαράντα αρχαιότητες από τις πλούσιες συλλογές του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, σε συνδυασμό με σύγχρονα ψηφιακά μέσα, πρόσφεραν ένα αισθαντικό αισθητικό ταξίδι, παρακολουθώντας την έκφραση του ωραίου ως διαχρονική ανθρώπινη ανάγκη από τη νεολιθική περίοδο μέχρι τους ιστορικούς χρόνους.
Στους 18 μήνες συνολικής λειτουργίας της περισσότερα από 950.000 άτομα επισκέφτηκαν τις αίθουσες της, σχολιάζοντας με ενθουσιασμό την υψηλή αισθητική των εκθεμάτων αλλά και των εκθεσιακών μέσων που αξιοποιήθηκαν. Ιδιαίτερη θέση στην έκθεση, κατείχε ο κόσμος του αρώματος, δίνοντας για πρώτη φορά την ευκαιρία στους επισκέπτες για μια ιδιαίτερη, αισθητηριακή επαφή με την αρχαιότητα μέσω της όσφρησης. Το άρωμα του ρόδου, του φασκόμηλου και του κορίανδρου αναδημιουργήθηκε με βάση τα συστατικά που αναγράφονται στις πινακίδες Γραμμικής Β γραφής από το ανάκτορο της Πύλου, σε συνεργασία με την Εταιρεία Κορρές. Την έκθεση συνόδευσε επιστημονικός κατάλογος στην ελληνική και αγγλική γλώσσα, έκδοση του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων.
Παράλληλα η ομώνυμη περιοδεύουσα έκθεση «Οι αμέτρητες όψεις του Ωραίου» ταξίδεψε από τον Φεβρουάριο 2018 έως τον Σεπτέμβριο 2019 σε Μουσεία του Δικτύου του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς, προσελκύοντας συνολικά περίπου 80.000 επισκέπτες. Η έκθεση λειτούργησε ως δορυφόρος του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου στην ελληνική περιφέρεια δίνοντας τη δυνατότητα στις τοπικές κοινωνίες να απολαύσουν τις μοναδικές συλλογές του. Η επιλογή των αρχαιοτήτων από τις συλλογές του ΕΑΜ, βασίστηκε στις θεματικές των μουσείων του ΠΙΟΠ που τις φιλοξένησαν.
Πλήθος εκπαιδευτικών και επικοινωνιακών δράσεων συνόδευσαν την περιοδική έκθεση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, εμπλουτίζοντας την αναζήτηση του Ωραίου με διαφορετικούς και ευφάνταστους τρόπους. Στα εργαστήρια και τις παρουσιάσεις πειραματικής αρχαιολογίας που διοργανώθηκαν, επιστήμονες, καλλιτέχνες και τεχνίτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, πρόσφεραν την ειδική τους γνώση για να εξηγήσουν στους επισκέπτες τις πειραματικές τους προσεγγίσεις στην υφαντική της νεολιθικής περιόδου, το ένδυμα στο Αιγαίο κατά τη δεύτερη χιλιετία π.Χ. και τη μυκηναϊκή ενδυμασία. Παράλληλα, σχεδιάστηκαν πολλές διαφορετικές θεματικές εκπαιδευτικών προγραμμάτων για σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και για προγράμματα ελεύθερου χρόνου, τόσο για το παιδικό κοινό όσο και για ενήλικες. Εικαστικά εργαστήρια, προγράμματα δημιουργικής γραφής και προσεκτικής αισθητικής ανάλυσης μέσω της παρατήρησης ήταν μερικές από τις προσεγγίσεις που εφαρμόστηκαν, ενώ εκδηλώσεις θεατρικών αναγνώσεων και μουσικής πρόσφεραν μια βιωματική αίσθηση της ιδέας του Κάλλους, όπως παραδίδεται στην αρχαία ελληνική γραμματεία.
Αν και το ενδιαφέρον το κοινού για την περιοδική έκθεση «Οι αμέτρητες όψεις του Ωραίου» υπήρξε συνεχές και οδήγησε στην παράταση της αρχικά προβλεπόμενης ετήσιας διάρκειας, έχει φτάσει η στιγμή να δώσει τη θέση της στη νέα σειρά περιοδικών εκθέσεων που θα παρουσιάσει το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο τους επόμενους μήνες, για να τιμήσει τις σημαντικές ιστορικές επετείους της διετίας 2020-21: τα 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης και τα 2500 χρόνια από τη μάχη των Θερμοπυλών και τη ναυμαχία της Σαλαμίνας.
Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο προσκαλεί όλους τους επισκέπτες που θα ήθελαν να απολαύσουν για τελευταία φορά την περιοδική έκθεση «Οι αμέτρητες όψεις του Ωραίου» στις εκπαιδευτικές δράσεις που διοργανώνει στις 5 και 8 Δεκεμβρίου. Συγκεκριμένα:
Την Πέμπτη 5 Δεκεμβρίου, ένα κυλιόμενο πρόγραμμα θεματικών παρουσιάσεων θα δώσει την ευκαιρία στους επισκέπτες να γευτούν τις πολλαπλές όψεις του Ωραίου. Αρχαιολόγοι του μουσείου επιλέγουν μία από τις αμέτρητες όψεις με τις οποίες εκφράστηκε η αναζήτηση του Ωραίου στην αρχαιότητα και παρουσιάζουν για είκοσι λεπτά την απόδοσή της στα έργα της περιοδικής έκθεσης. Ακολουθεί αναλυτικά το πρόγραμμα των παρουσιάσεων:
11:00: Τα προϊστορικά ειδώλια ως «ολογράμματα» αισθητικής
11:30: Αναζητώντας την ιδανική Μυκηναία
12:00: Ενδύματα κλασικής ομορφιάς
12:30: Ο κόσμος του αρώματος
13:00: Μικρά μυστικά ομορφιάς
Την Κυριακή 8 Δεκεμβρίου, θα προσφερθούν δύο στοχαστικές περιηγήσεις στην περιοδική έκθεση στις 11:30 και στις 13:00.
Δηλώσεις συμμετοχής στις Πληροφορίες του Μουσείου με σειρά προτεραιότητας (μέγιστος αριθμός 30 ατόμων ανά ομάδα). Η έναρξη των δηλώσεων ξεκινά μισή ώρα πριν την κάθε δράση. Για τους συμμετέχοντες στις δράσεις, η είσοδος στο μουσείο είναι ελεύθερη.
Η υλοποίηση της έκθεσης «Οι Αμέτρητες Όψεις του Ωραίου» έγινε με τη χρηματοδότηση του Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού και τις δωρεές της Εθνικής Τράπεζας, του Ομίλου «Ελληνικά Πετρέλαια» και του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση. Ευχαριστούμε θερμά όλους τους φορείς για την πολύτιμη αρωγή τους.
Λεζάντες φωτογραφιών:
Εικ. 1. Άποψη της περιοδικής έκθεσης «Οι αμέτρητες όψεις του ωραίου» – Ενότητες «Αιώνια Αισθητική» και «Το ωραίο και το επιθυμητό.
Εικ. 2 Άποψη της περιοδικής έκθεσης «Οι αμέτρητες όψεις του ωραίου» – Ενότητα «Προβάλλοντας το σώμα».
Εικ. 3. Όψη της εγκατάστασης με τα ανακατασκευασμένα αρώματα της αρχαιότητας, βάσει των συστατικών από τις μυκηναϊκές πινακίδες Γραμμικής Β γραφής.
Εικ. 4. Άποψη της περιοδεύουσας έκθεσης «Οι αμέτρητες όψεις του Ωραίου», στο Μουσείο Αργυροτεχνίας, στα Ιωάννινα.
Εικ. 5. Παρουσίαση των τμημάτων ανακατασκευασμένων μυκηναϊκών ενδυμάτων από την Αμερικανίδα ερευνήτρια Bernice Jones, στο πλαίσιο του κύκλου πειραματικής αρχαιολογίας που διοργάνωσε το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
Closing of the Temporary Exhibition «The countless aspects of Beauty»
Sunday, 8 December 2019
The temporary exhibition «The countless aspects of Beauty», reaches the end of its successful staging on Sunday, 8 December 2019. It formed the last part of an exhibition trilogy that was designed to pay tribute to the 150th anniversary of the National Archaeological Museum, since the foundation of its emblematic building. The trilogy was inaugurated in 2015 with the opening of the exhibition «”A dream among splendid ruins…”. Strolling through the Athens of Travelers, 17th-19th century», that, among other things, shed abundant light on the cultural environment from which arose the need for the founding of the National Museum, and continued with «Odysseys», an exhibition that captured conceptually and symbolically the diachronic endeavor of humans to create and evolve. In the Countless Aspects of Beauty, three hundred and forty antiquities out of the rich collections of the National Archaeological Museum, in combination with contemporary digital footage, offered an exciting aesthetic journey, pursuing the expression of beauty, as a never-ending human need, from the Neolithic period right through to historical times.
In the course of its 18-month duration, a total of more than 950.000 people visited its rooms, commenting with enthusiasm upon the high aesthetic value of the exhibits, but also upon the optimized means of display. A special place in the exhibition, was assigned to the world of fragrance, giving for the first time the chance to the visitors to experience a special, sensory contact with antiquity through olfaction. A fragrance of rose, sage and coriander was reborn, on the basis of the ingredients that are recorded on Linear B tablets from the palace of Pylos, in collaboration with Korres Natural Products Company. The exhibition was accompanied by a scientific catalogue in the Greek and English language, a publication of the Fund of Archaeological Proceeds.
At the same time, the similarly titled touring exhibition «The countless aspects of Beauty» travelled from February 2018 to September 2019 to the Piraeus Bank Group Cultural Foundation (PIOP) Network of Museums, attracting a total of about 80.000 visitors. The exhibition fulfilled the role of a National Archaeological Museum satellite in the Greek periphery, providing the opportunity to the local societies to view part of its unique collections. The selection of antiquities from the NAM collections, focused on the thematic identity of each of the hosting PIOP museums.
A multitude of educational and communication activities accompanied the temporary exhibition of the National Archaeological Museum, enriching the quest for Beauty in various imaginative ways. In the workshops of experimental archaeology that were organized, scientists and artisans from all over Greece and abroad, contributed their special knowledge in explaining to the visitors their experimental approaches to the craft of weaving in the Neolithic period, the garment in the Aegean in the second millennium B.C. and the Mycenaean costumes. At the same time, quite a few different thematic units of educational programs for schools of primary and secondary education and leisure-time programs, were organized as much for children as for adults. Artistic workshops, programs of creative writing and careful aesthetic analysis through observation, were just a few of the approaches that were employed, while events of theatrical readings and music offered an experiential viewing of the idea of Beauty, as this is portrayed in the ancient Greek literature.
Although the interest of the public for the temporary exhibition The countless aspects of Beauty never ceased and, in fact, led to the extension of the initially scheduled one-year duration, the moment has come for it to give place to a new series of temporary exhibitions that the National Archaeological Museum will present in the following months, in order to pay tribute to the important historical anniversaries of the biennium 2020-21: the 200 years since the outbreak of the Greek Revolution and the 2500 years since the battle of Thermopylae and the sea battle of Salamis.
The National Archaeological Museum invites the visitors who would like to enjoy for a last time the temporary exhibition The countless aspects of Beauty to take part in the educational activities scheduled for the 5 and 8 December 2019. More precisely:
On Thursday 5 December, a program of successive thematic presentations will take place giving the opportunity to visitors to taste the multiple aspects of Beauty. Archaeologists of the museum choose one of the countless aspects in which the quest for Beauty manifested itself in antiquity, and hold presentations, 20 minutes in duration, on how beauty was rendered through the ancient artifacts in the temporary exhibition. There follows the analytical program of presentations:
10:30: Prehistoric figurines as «holograms» of aesthetic expression
11:00: Looking for the ideal Mycenaean female beauty
11:30: Garments of classical beauty
12:30: The world of fragrance
13:00: Small secrets of beauty
On Sunday, 8 December 2019, two pondering tours will be offered in the temporary exhibition at 11:30 and at 13:00.
Reservations at the Museum Information Desk, with priority order for the attendance (maximum number of 30 people per group). Reservations begin half an hour before each event. For the visitors attending the events, free entrance to the museum.
The exhibition “The Countless Aspects of Beauty was funded by the Hellenic Ministry of Culture and Sports and the donations of the National Bank of Greece, the «Hellenic Petroleum» and «the John S. Latsis Public Benefit Foundation». We extend our warmest thanks to all of these institutions for their valuable assistance
Photo captions:
Fig. 1. View of the temporary exhibition «The countless aspects of Beauty» – Units «Aesthetica Aeterna» and «The beautiful and the desirable».
Fig. 2. View of the temporary exhibition «The countless aspects of Beauty» – Unit «Focusing of the body».
Fig. 3. View of the installation with the recreated perfumes of antiquity, based on the ingredients recorded on the Mycenaean Linear B tablets.
Fig. 4. View of the touring exhibition «The countless aspects of Beauty», at the Silversmithing Museum, Ioaninna.
Fig. 5. Presentation of parts of Mycenaean garments reconstructed by the American researcher, Bernice Jones, in the context of the experimental archaeology projects organized by the National Archaeological Museum.
All for National Archaeological Museum Athens 